Za matki w zaawansowanym wieku uważane są kobiety powyżej 35. roku życia. Ciąża w tym wieku uważana jest za ciążę wysokiego ryzyka – łatwiej dochodzi do powikłań. Większe jest też zagrożenie wadami genetycznymi i częściej dochodzi do poronienia. Płody męskie i żeńskie starszych matek nie rosną tak duże, jak ma to miejsce w przypadku matek młodszych. Istnieją jednak specyficzne dla płci różnice w rozwoju i funkcjonowaniu łożyska. W przypadku mężczyzn mogą one odgrywać rolę w zwiększonym prawdopodobieństwie problemów z sercem i nadciśnieniem w późniejszym życiu.

Łożysko przenosi składniki odżywcze i tlen z krwiobiegu matki do płodu, wydziela substancje, które wspierają rozwój płodu i jest główną barierą ochronną przed toksynami, bakteriami oraz hormonami - takimi jak hormony stresu. Ma bardzo dynamiczny charakter, a jego funkcja może się zmieniać, aby chronić rosnący płód, gdy warunki stają się mniej korzystne dla jego rozwoju, na przykład z powodu braku składników odżywczych, niedoboru tlenu lub gdy matka jest zestresowana.

Badania na szczurach przeprowadzili naukowcy z University of Cambridge, University of Alberta w Kanadzie, Robinson Research Institute i University of Adelaide, Australia. Szczury są użytecznym modelem, ponieważ ich biologia i fizjologia mają wiele ważnych cech wspólnych z ludzkimi. Autorzy przeanalizowali łożyska młodych (3-4 miesiące) i starszych szczurzyc (9,5-10 miesięcy), które były w ciąży z potomstwem płci męskiej i żeńskiej. Starsze szczurzyce odpowiadają ludziom około 35-letnim.

Jak wykazali naukowcy, zmiany w łożysku mogą oznaczać, że męskie potomstwo starszych matek będzie miało w późniejszym życiu większe problemy z sercem.

Łożysko starszych matek żeńskich płodów wykazywało korzystne zmiany w strukturze i funkcjonowaniu, które wspierały wzrost płodu. W niektórych przypadkach łożysko wspierało płód żeński nawet lepiej niż łożysko młodszej matki. Natomiast w przypadku płodów męskich łożysko wykazywało zmiany, które ograniczały wzrost płodu u starszych ciężarnych szczurzyc.

„To nowe rozumienie rozwoju i funkcji łożyska może przyczynić się do lepszej opieki nad ciążami u ludzi i ukierunkowanych interwencji w celu poprawy długoterminowego zdrowia dzieci urodzonych przez starsze matki” - powiedziała dr Tina Napso, doktor habilitowany na University of Cambridge i pierwszy autor opracowania.

Ciąża u starszych matek wiąże się ze zwiększonym ryzykiem powikłań zarówno dla matki, jak i jej dziecka. Należą do nich stan przedrzucawkowy - podwyższone ciśnienie krwi u matki w czasie ciąży, cukrzyca ciążowa, poród martwy i ograniczenie wzrostu płodu. Do tej pory wiedza na temat tego, jak łożysko zmienia się w zależności od zaawansowanego wieku matki, była ograniczona.

„Wraz ze wzrostem średniego wieku pierwszej ciąży u kobiet, zwłaszcza w krajach rozwiniętych, bardzo ważne jest zrozumienie, w jaki sposób wiek matki i płeć dziecka wzajemnie na siebie oddziałują, decydując o zdrowiu dziecka w późniejszym wieku” - powiedziała dr Amanda Sferruzzi-Perri, główna autorka badania.

Wcześniejsze badania wykazały, że potomstwo matek, które zachodzą w ciążę po 35. roku życia ma w wieku dorosłym gorszą czynność serca i wysokie ciśnienie tętnicze - zwłaszcza gdy chodzi o mężczyzn.

Chociaż wymagane są dalsze badania z udziałem ludzi, naukowcy mają nadzieję na opracowanie sposobów poprawy funkcjonowania łożyska w celu zoptymalizowania rozwoju płodu. (PAP)

Autor: Paweł Wernicki

pmw/ ekr/