Odkrycie nowych księżyców to efekt badań zespołu pod kierunkiem Scotta S. Shepparda z Carnegie Institution for Science w Waszyngtonie (USA), przeprowadzonych przy pomocy japońskiego teleskopu Subaru na Manua Kea na Hawajach. O odkryciu poinformowało w poniedziałek Minor Planet Center, prowadzone przez Międzynarodową Unię Astronomiczną.

Każdy z nowo odkrytych obiektów ma około 5 km średnicy. Trzy obiegają Saturna w tym samym kierunku, w którym obraca się planeta, a 17 - w przeciwnym. Te, których orbita przebiega najbliżej planety, potrzebują około dwóch lat na pełen obieg dookoła Saturna, z kolei najdalsze z tej grupy mają okres obiegu wynoszący trzy lata. Jeden jest rekordzistą, najdalszym księżycem Saturna.

Biorąc pod uwagę kąty nachylenia płaszczyzny orbity, zewnętrzne księżyce Saturna można podzielić na trzy grupy. Dwa spośród nowych księżyców pasują do grupy księżyców zewnętrznych z kątem nachylenia wynoszącym ok. 46 stopni. Jest to tzw. grupa inuicka, gdyż są nazywane imionami z mitologii ludu Inuitów. Kiedyś mógł tam istnieć również większy księżyc, który jednak rozpadł się w odległej przeszłości.

Podobnie jest z nowymi księżycami na orbitach wstecznych – Ich nachylenie jest zbliżone do nachylenia znanych już wcześniej księżyców Saturna na orbitach wstecznych. To pozwala sądzić, że wszystkie te obiekty mają wspólne pochodzenie i stanowią fragmenty jednego, większego księżyca. Ta grupa otrzymuje nazwy pochodzące z mitologii nordyckiej.

Jeden z nowo odkrytych księżyców Saturna ma nachylenie płaszczyzny orbity pod kątem około 36 stopni, co z kolei upodabnia go do księżyców z innej grupy, tzw. galijskiej (ich nazwy wywodzą się z mitologii Galów). Jednak księżyc ten krąży dużo dalej od Saturna – być może został w jakiś sposób przesunięty na obecną pozycję, albo nie ma związku z tą grupą.

Jak mówi odkrywca księżyców, dalsze badania ich orbit pomogą w ustaleniu ich pochodzenia. Wskazuje też, że podobne grupy zewnętrznych księżyców występują także wokół Jowisza. Odkrycie to sugeruje, że pomiędzy tymi księżycami (albo również - obiektami przelatującymi w pobliżu, takimi jak komety lub planetoidy) może dochodzić do gwałtownych kolizji.

W skład zespołu odkrywców księżyców wchodzą: Scott S. Sheppard z Carnegie Institution for Science, David Jewitt z UCLA, oraz Jan Kleyna z University of Hawaii.

W ubiegłym roku Sheppard odkrył 12 nowych księżyców wokół Jowisza. Dla wymyślenia nazw dla pięciu z nich zorganizowano konkurs. Podobny konkurs ogłoszono teraz dla nowych księżyców Saturna. Można proponować nazwy wywodzące się od olbrzymów z mitologii nordyckiej, galijskiej lub inuickiej. (PAP)

cza/ zan/