TOI 270 to słabo świecąca, chłodna gwiazda o numerze katalogowym UCAC4 191-004642, znajdująca się 73 lata świetlne od Ziemi, w gwiazdozbiorze Malarza.

Ten karzeł typu M jest o 40 proc. mniejszy od Słońca, zarówno pod względem rozmiarów, jak i masy, a jego temperatura jest o jedną trzecią niższa.

Na łamach pisma "Nature Astronomy", naukowcy z Massachusetts Institute of Technology innych ośrodków opisali trzy krążące wokół gwiazdy planety odkryte z pomocą kosmicznego teleskopu Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS).

"Ten system jest dokładnie taki, dla jakich zaprojektowano TESS - z małymi, skromnymi planetami przechodzącymi na tle macierzystej gwiazdy oraz bez nadmiernej aktywności gwiezdnej np. w postaci rozbłysków" - zwraca uwagę dr Maximilian Günther z MIT.

"Gwiazda ta jest bardzo spokojna, ale położona blisko nas. Z tego powodu jest dużo jaśniejsza, niż gwiazdy z innych, podobnych systemów. Dzięki przedłużonym obserwacjom wkrótce będziemy mogli określić budowę tych nowo odkrytych światów; ustalić, czy mają atmosfery, jakie zawierają gazy itp." - wyjaśnia badacz.

Najbardziej wewnętrzna planeta - TOI 270 b - to prawdopodobnie skalisty obiekt, ok 25 proc. większy od Ziemi. Okrąża gwiazdę w czasie zaledwie 3,4 dnia w odległości 13 razy mniejszej, niż dystans między Merkurym a Słońcem.

Na podstawie danych statycznych badacze szacują, że jej masa jest ok 1,9 większa od masy Ziemi.

Ze względu na niewielką odległość od gwiazdy planeta b jest bardzo gorąca. Nawet bez efektu cieplarnianego wywoływanego ewentualną atmosferą, temperatura na jej powierzchni wynosi ponad 250 st. C.

Pozostałe dwie planety - TOI 270 c oraz d - są odpowiednio 2,4 oraz 2,1 razy większe od Ziemi i okrążają gwiazdę w czasie 5,7 i 11,4 dnia. Ważą przy tym ok. 7 i 5 razy więcej, niż Ziemia.

Choć są o połowę mniejsze od Neptuna, to podobnie jak on mogą składać się głównie z gazów. Badacze więc opisują oba światy jako mini-Neptuny.

Wszystkie planety prawdopodobnie obracają się synchronicznie względem gwiazdy, tzn. zawsze są zwrócone w jej kierunku tą samą stroną (podobnie, jak okrążający Ziemię Księżyc).

"Ciekawym aspektem tego systemu jest to, że planety zapełniają wyraźną lukę, jeśli chodzi o rozmiary znanych planet. Niespotykane jest, aby wielkość planety mieściła się w zakresie między 1,5 i 2-krotności rozmiarów Ziemi. Powód leży prawdopodobnie w procesie formowania się planet, ale to nadal kontrowersyjny temat. TOI 270 to doskonałe laboratorium, które pozwala badać obrzeża tej luki i pomoże nam w lepszym zrozumieniu powstawania i ewolucji systemów planetarnych" - podkreśla współautor odkrycia dr Fran Pozuelos z Uniwersytetu w Liège.

Badaczy najbardziej interesuje zewnętrzna planeta - TOI 270 d. Jej temperaturę, bez efektu cieplarnianego, szacują oni na 66 st. C. Panują na niej najbardziej umiarkowane warunki ze wszystkich trzech planet. Taka temperatura to jednocześnie rzadkość, jeśli chodzi o odkryte z pomocą obserwacji tranzytów (przejść na tle gwiazdy) planet.

"TOI 270 i jest doskonale położona, aby badać atmosfery jej zewnętrznych planet z pomocą budowanego przez NASA Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Będą dostępne dla obserwacji przez ponad pół roku, co może pozwolić na prowadzenie naprawdę ciekawych badań porównujących atmosfery planet TOI 270 c i d" - mówi uczestnicząca w pracach Adina Feinstein z University of Chicago.

Więcej informacji na stronie internetowej.

(PAP)

mat/ zan/