"<strong>Marzec 1968" Piotra Osęki</strong> to pierwsza praca na temat wydarzeń marcowych, w których wykorzystano donosy i raporty zachowane w archiwach IPN. Książka trafiła do księgarń. Piotr Osęka analizuje wypadki marcowe starając się pokazać jak najszerszy przekrój postaw społecznych. Autor stara się nie przekraczać roli obserwatora, nie przesądza, na ile to, co się działo w Polsce, było wynikiem prowokacji Mieczysława Moczara i efektem buntu "młodych sekretarzy" czy też obecnych w społeczeństwie antysemickich nastrojów. <strong>Nowością książki Osęki w stosunku do wcześniejszych prac o Marcu'68 jest szerokie wykorzystanie donosów i raportów o nastrojach społecznych zachowanych w archiwach IPN.</strong>
Osęka postrzega protesty studenckie z marca 1968 roku jako ruch generacyjny, protest młodzieży. Ale wypadki po marcu\'68 - wybuch nastrojów antysemickich, nagonka w demaskowaniu "spisku żydowskich dygnitarzy i profesorów" - także są dla Osęki ruchem generacyjnym, wyrazem głosu pewnego pokolenia.
Osęka pokazuje, jak w połowie lat 60. pokolenie działaczy ZMP, które właśnie dojrzało do przejęcia władzy, trafiło na przeszkody nie do pokonania. Nie było dla nich miejsca w skostniałych strukturach kierowniczych. Charakterystyczny dla realnego socjalizmu system dożywotniego zajmowania stanowisk w partii i administracji państwowej doprowadził za rządów Gomułki do całkowitego zablokowania kanałów awansu. Jakub Karpiński, opisując zachowanie tej grupy społecznej w Marcu\'68, użył sformułowania "ruch urzędników rozgniewanych" - przypomina Osęka. To właśnie wśród tych sfrustrowanych karierowiczów antysemickie hasła znalazły największy oddźwięk - uważa autor "Marca 1968".
Nawet pełne otwarcie archiwów nie pozwala dziś na oszacowanie rozmiarów czystki z tych kilku miesięcy. Wiadomo, że z urzędów centralnych i instytucji, takich jak MSZ, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Instytut Badań Jądrowych, Ministerstwo Handlu Zagranicznego czy Urząd Rezerw Państwowych, wyrzucono blisko 500 osób. Do tej liczby należy dodać kilkudziesięciu wykładowców usuniętych z wyższych uczelni.
Piotr Osęka (ur. 1973) jest adiunktem w Instytucie Studiów Politycznych PAN. Opublikował dotąd dwie książki - "Rytuały stalinizmu. Oficjalne święta i uroczystości rocznicowe w Polsce 1944-1956" oraz "Syjoniści, inspiratorzy, wichrzyciele. Obraz wroga w propagandzie Marca 1968" a także kilkadziesiąt artykułów naukowych i publicystycznych na temat dziejów społecznych i politycznych dwudziestowiecznej Polski. Książkę "Marzec 1968" opublikowało wydawnictwo Znak. ASZW
PAP - Nauka w Polsce
bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
