Za wyjaśnienie mechanizmów molekularnych rytmów kontrolujących rytmy okołodobowe u organizmów żywych Komitet Noblowski przyznał w 2017 r. Nagrodę Nobla w dziedzinie medycyny i fizjologii. Otrzymali ją trzej naukowcy amerykańscy: Jeffrey C. Hall, Michael Rosbash i Michael W. Young.

Kierownik Poradni Leczenia Zaburzeń Snu przy Klinice Psychiatrycznej Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego dr Michał Skalski wyjaśnił, że wewnętrzy zegar biologiczny jest mechanizmem przystosowawczym żywych organizmów do zmieniających się rytmów dobowych dnia i nocy. Są one genetycznie uwarunkowane, występują zarówno w organizmach jednokomórkowych jak i tych złożonych jak: mucha owocówka czy ptaki i ssaki. Mechanizm ten rozwijał się wraz z postępem ewolucji.

„Niektóre zwierzęta funkcjonują w zależności od tego czy jest jasno czy ciemno. Na przykład szczury i koty są bardziej aktywne nocą” - dodał specjalista.

Dr Skalski pokreślił, że rytmom dobowym podporządkowany jest również człowiek. Choć częściowo wyzwolił się on z tych uwarunkowań, ponieważ jesteśmy w stanie pracować w nocy a spać w ciągu dnia - przynajmniej przez jakiś czas i w pewnych okolicznościach.

„Człowiek nadal jednak pozostaje niewolnikiem rytmów biologicznych. Podlegają im nasze narządy wewnętrze, ale naczelny zegar biologiczny ukryty w jest w naszej głowie - w jądrach nadskrzyżowaniowych (część mózgowia odpowiadająca u ssaków za behawioralne i fizjologiczne rytmy biologiczne – PAP)” – powiedział dr Skalski. (PAP)

Autor: Zbigniew Wojtasiński

Edytor: Ewelina Krajczyńska

zbw/ ekr/