Zespół badawczy, którym kierowali Dante Minniti (Universidad Andrés Bello, Santiago, Chile) oraz Rodrigo Contreras Ramos (Instituto Milenio de Astrofísica, Santiago, Chile), przeanalizował obserwacje dokonane 4,1-metrowym teleskopem podczerwonym VISTA w Obserwatorium Paranal.

Dane pochodziły z przeglądu nieba o nazwie Variables in the Via Lactea (VVV). Astronomowie chcieli dokładnie zbadać centralne obszary Drogi Mlecznej, a obserwacje w podczerwieni dobrze nadają się do tego celu, bowiem są mniej zaburzane przez pył znajdujący się na linii widzenia.

W zgrubieniu galaktycznym odkryto kilkanaście nieznanych wcześniej gwiazd typu RR Lyrae. Tego typu gwiazdy należą do gwiazd zmiennych i zazwyczaj są bardzo stare. Na dodatek ich jasność zmienia się według pewnego schematu: jest związek pomiędzy jasnością gwiazdy a długością cyklu zmian (podobnie jak w przypadku cefeid), co pozwala na podstawie pomiaru jasności obserwowanej z Ziemi i długości cyklu, wyznaczyć odległość do gwiazdy. Gwiazdy typu RR Lyrae są więc dla astronomów świetlnymi wskaźnikami odległości, ale w zatłoczonym centrum Galaktyki są niestety często przyćmione przez inne gwiazdy, albo przesłonięte przez pył.

Znalezienie gwiazd typu RR Lyrae w zgrubieniu galaktycznym jest poważnym argumentem za hipotezą, że zgrubienie powstało w wyniku połączenia się kilku gromad kulistych (alternatywną hipotezą jest gwałtowna akrecja gazu na centrum galaktyki). Zaobserwowane gwiazdy mogą być pozostałościami po którejś z tych gromad, które mogły być najstarszymi i najmasywniejszymi gromadami gwiazd w Drodze Mlecznej. Wiek wspomnianych gwiazd ocenia się na ponad 10 miliardów lat.

Wydaje się, że centrum Drogi Mlecznej jest typowe, takie jak w przypadku innych galaktyk spiralnych. Jednak w innych galaktykach nie można tak dokładnie obserwować ich centralnych części, dlatego w wielu kwestiach naukowcy starają się na podstawie badań naszej własnej Galaktyki wysnuwać wnioski związane z ewolucją galaktyk w ogóle. Jeśli zgrubienie galaktyczne Drogi Mlecznej powstało z połączenia się gromad kulistych, to być może w innych galaktykach zachodziły podobne procesy. (PAP)

cza/ agt/