Krzyżacy wznosili zamki na ziemi chełmińskiej od 2. poł. XIII do 2. poł. XIV wieku. Wówczas służyły one do celów politycznych, militarnych, gospodarczych i propagandowych, obecnie są charakterystycznymi punktami w krajobrazie. Do tej pory nie wiemy jednak wszystkiego nt. ich funkcji czy rozwiązań architektonicznych. Właśnie ruszył szeroko zakrojony projekt badawczy dotyczący zamków krzyżackich.
Nowe badania krzyżackich twierdz realizuje od czerwca dr hab. Marcin Wiewióra z Zakładu Archeologii Architektury Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (UMK) wraz z zespołem. Badania prowadzone są dzięki środkom z grantu Narodowego Programu Rozwoju Humanistyki. W ciągu trzech lat naukowcy przeprowadzą interdyscyplinarne prace w obrębie pięciu zamków, które nie doczekały się do tej pory tak zaawansowanych analiz.
"Właśnie rozpoczęliśmy pierwsze badania nieinwazyjne, prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Warszawskiego, na zamkach i przedzamczach w Starogrodzie i Unisławiu" - poinformował PAP dr Wiewióra.
"Skupiamy się na takich zamkach, które mogą udzielić nam odpowiedzi na kluczowe pytania" - mówi. Jak wylicza archeolog, do dziś nie wiadomo m.in., kiedy dokładnie krzyżacy rozpoczęli budowę zamków, czy ich wzniesienie było poprzedzane - jak sugerują niektóre przekazy źródłowe – wcześniejszym osadnictwem obronnym (pruskim, słowiańskim). Czy może raczej, o czym z kolei świadczą wyniki badań archeologicznych przeprowadzonych już w części z nich, zamki powstawały w miejscach do tej pory nie zasiedlonych? Niektóre z zamków zachowały się w złym stanie, bądź w ogóle nie widać ich na powierzchni ziemi. Badacze chcą poznać ich pierwotny wygląd.
"Dotychczasowe wyniki badań są bardzo intrygujące. W czasie badań geofizycznych w obrębie zamku w Unisławiu aparatura najprawdopodobniej zarejestrowała zachowane pozostałości murów, które nie są widoczne w terenie" - opowiada dr hab. Wiewióra. Podobne odkrycia towarzyszyły pracom w Starogardzie.
Dzięki wykorzystaniu drona (wielowirnikowca) eksperci wykonali już mapowanie terenu na zamkach w Bierzgłowie, Starogrodzie i Unisławiu. Latem i późną jesienią przeprowadzone zostaną dalsze badania nieinwazyjne na nie rozpoznanych do tej pory zamkach w Lipienku, Bierzgłowie i domniemanym drugim przedzamczu zamku w Papowie Biskupim.
"Od lat podejmowane są próby całościowego spojrzenia na problematykę zamków krzyżackich, jednak stan naszej wiedzy jest niewystarczający. Dotyczy to szczególnie chronologii kolejnych etapów prac budowlanych, topografii i układu przestrzennego zamków, funkcji poszczególnych elementów zabudowy" - wskazuje badacz.
Dodaje, że sposób wznoszenia zamków - mimo prób rozpoznania, podejmowanych przez kilku ekspertów - wymaga korekt i weryfikacji.
Zakończenie projektu planowane jest na 2019 r., zwieńczy je publikacja. Więcej na temat przedsięwzięcia można znaleźć na stronie internetowej www.projektumk.wix.com/castra-terrae
PAP - Nauka w Polsce, Szymon Zdziebłowski
szz/ zan/
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
