Gromada w Piecu zawiera prawie sześćset dużych galaktyk oraz drugie tyle małych galaktyk karłowatych. Oznacza to, że należy do dość sporych gromad. Tego typu zbiorowiska galaktyk mogą zawierać od około 100 do kilku tysięcy galaktyk, a dodatkowo występuje w nich tzw. ciemna materia, której nie widzimy, ale wnioskujemy o niej na podstawie oddziaływań grawitacyjnych. Gromady posiadają także gaz rozgrzany do olbrzymich temperatur i emitujący promieniowanie rentgenowskie. Gromady galaktyk są jednymi z największych struktur we Wszechświecie związanych grawitacyjnie.

Widoczna na nowym zdjęciu Gromada w Piecu znajduje się około 65 milionów lat świetlnych od nas, a dokładniej: na taki dystans oceniania jest przez astronomów odległość do jej centrum. Zdjęcie nie przedstawia całej gromady, tylko jej fragment. Widać na nim galaktyki o różnych rozmiarach i kształtach, a także o różnej budowie, szczególnie galaktyki spiralne oraz galaktyki eliptyczne.

Po lewej stronie fotografii, pomiędzy trzema jasnymi plamami znajduje się galaktyka NGC 1399. Należy ona do kategorii zwanej galaktykami cD, które są podobne do galaktyk eliptycznych, ale mają większe rozmiary i są bardziej rozległe. Często rezydują w centrach gromad galaktyk i rozrastają się pochłaniając inne galaktyki przyciągane grawitacyjnie w stronę centralnych obszarów gromady. Centralna galaktyka cD często bywa najjaśniejszą w gromadzie, ale w tym przypadku najjaśniejsza jest galaktyka NGC 1316, znajdująca się poza obszarem zdjęcia.

Grupa badawcza kierowana przez Enrichettę Iodice (INAF – Osservatorio di Capodimonte, Neapol, Włochy) zbadała Gromadę w Piecu oraz galaktykę NGC 1399. Okazało się, że pomiędzy NGC 1399, a mniejszą galaktyką NGC 1387, znajduje się bardzo słaby most światła, którego wcześniej nie dostrzeżono (nie widać go także na prezentowanym zdjęciu). Most ten zawiera gwiazdy powstałe z gazu wyciągniętego z NGC 1387 przez grawitacyjne oddziaływanie NGC 1399. Naukowcy są zatem świadkami „pożerania” fragmentu mniejszej galaktyki przez galaktykę typu cD.

W prawej, dolnej części zdjęcia widać z kolei bardzo dobry przykład galaktyki spiralnej z poprzeczką. Obiekt ten oznaczony jest jako NGC 1365 i dodatkowo należy do galaktyk typu Seyferta, z jasnym, aktywnym jądrem wokół supermasywnej czarnej dziury w centrum.

Zdjęcie zostało wykonane w ramach projektu badawczego o nazwie Fornax Deep Survey (FDS), prowadzonego za pomocą teleskopu VLT Survey Telescope (VST). Teleskop VST jest dedykowany przeglądom nieba, bowiem ma duże pole widzenia. Pracuje na falach widzialnych i ma 2,6 metra średnicy. Obrazy rejestrowane są za pomocą 256-megapiskelowej kamery OmegaCAM. Wszystkie te cechy pozwalają na dokonywanie przeglądów różnych obszarów nieba zarówno szybko, jak i z dobrą dokładnością.

Wyniki badań Gromady w Piecu opisano w artykule, który ukazał się w czasopiśmie naukowym „Astrophysical Journal”. (PAP)

cza/ krf