Publikacja pochodzi z przełomu XV i XVI wieku, ale jest odpisem starszego utworu. Książka obecnie znajduje się w zbiorach Biblioteki Narodowej (BN). Zabytek liczy ponad 400 kart, na których znajduje się obszerna opowieść o życiu Maryi i Chrystusa, oparta o Ewangelię, legendy i apokryfy. „Jest arcyciekawym przykładem polskiej prozy późnego średniowiecza, stanowiąc dowód erudycji i literackich umiejętności pozwalających zebrać historie z rozmaitych źródeł w jeden spójny wykład” – czytamy w komunikacie BN. Badacze łączą go z działalnością zakonu Bernardynów. Modlitwa zamieszczona w końcowej części rękopisu wskazuje, że pierwotnie księga służyła w klasztorze żeńskim.

Księga trafiła w połowie XIX wieku do kapituły grecko-katolickiej w Przemyślu. Od 1947 roku znajduje się w Warszawie.

Co ciekawe, „Rozmyślanie przemyskie”, poza treścią poważną, zawiera wiele fragmentów o charakterze humorystycznym – przytoczono opowieści o tym, jak Jezus w dzieciństwie pomagał Maryi przyprawiać kapustę i jak ożywił gliniane ptaszki, by nie zostały zdeptane.

Jak wyjaśnił w rozmowie z PAP Grzegorz Mazurowski z BN, księga nie była wystawiana na widok publiczny przez co najmniej trzy dekady – z uwagi na swój unikatowy charakter przechowywana jest w skarbcu BN w Warszawie. Nie jest też planowane jej ponowne udostępnienie w najbliższej przyszłości. Jednak osoby zainteresowane treścią „Rozmyślania przemyskiego” mogą zajrzeć do kolekcji cyfrowej BN – Polony, gdzie zamieszczono dokładne odwzorowanie tomu.

Wydarzeniu towarzyszą dwa wykłady: ks. prof. Marek Starowieyski opowie o apokryfach w najstarszej polskiej literaturze (godz. 15.00), natomiast dr Izabela Winiarska-Górska przybliży polszczyznę późnego średniowiecza (godz. 16.30). Impreza odbędzie się w godz. 12-18.30 w Pałacu Rzeczypospolitej (Plac Krasińskich 3/5). Wstęp wolny.

Kolejne spotkania w ramach cyklu PIERWSZE/NAJSTARSZE, który rozpoczął się październiku zeszłego roku, odbywać się będą co miesiąc. Prezentowane na nich będą pierwsze teksty i najstarsze zabytki kultury i historii, dokumentujące początki państwa polskiego. W kwietniu udostępniony zostanie Psałterz floriański, w późniejszych terminach – Bogurodzica i Kronika Galla Anonima.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/