Jak wyjaśnił autor książki, dr nauk przyrodniczych - lichenolog Piotr Grochowski, książka ma być przede wszystkim przewodnikiem pozwalającym dostrzec te interesujące organizmy, które występują właściwie wszędzie wokół nas.

Zasadniczą częścią publikacji jest bogato ilustrowany atlas przedstawiający 100 gatunków porostów, zarówno pospolitych, jak i rzadkich, takich, które można spotkać na terenach lubuskich obszarów Natura 2000.

"Okazuje się, że te proste organizmy są znakomitym barometrem poziomu zanieczyszczenia środowiska. Choć mają niewielkie rozmiary, dzięki swym specyficznym właściwościom są doskonałymi bioindykatorami powietrza. Tam, gdzie jest one pozbawione najbardziej trujących związków chemicznych porosty epifityczne (rosnące na drzewach) rozwijają się najszybciej i najbujniej" - powiedział PAP dr Grochowski.

Choć porosty są organizmami występującymi właściwie "od zawsze", należą do grupy organizmów bardzo mało znanej i słabo rozpoznawanej. Należą do Królestwa Grzybów (łac. Mycota), choć ich klasyfikacja przez wiele lat była niejednoznaczna. Jeszcze w latach 80. XX w. zaliczane były do roślin zarodnikowych. Obecnie uznaje się, że są to grzyby zlichenizowane (łac. Lichenes), a ich ciało - czyli plecha, zbudowana jest z dwóch komponentów: strzępek grzyba i komórek glonów.

Układ taki stwarza ogromne możliwości wegetacyjne. Zdolności higroskopijne grzyba pozwalają wychwytywać najmniejsze ilości wody obecnej w otoczeniu, a glony dzięki obecności chlorofilu nawet w skrajnych warunkach są zdolne do przeprowadzenia procesu fotosyntezy.

Dzięki temu porosty są w stanie zasiedlać najbardziej nieprzyjazne miejsca na Ziemi - od terenów arktycznych, na których żyją bezpośrednio na lodzie, po rozgrzane obszary aktywne wulkanicznie i pustynie. Inną cechą tych organizmów jest długowieczność. Z badań wynika, że mając optymalne warunki mogą żyć nawet kilkaset lat.

W swojej książce Grochowski opisał gatunki w taki sposób, aby umożliwić właściwe oznaczenie.

"Umiejętność dostrzegania porostów wokół nas pozwala na wejście w cudowny świat w skali mikro. Są tacy, co mówią, że to świat krasnoludków. Mam nadzieję, że moja książka pozwoli choć w części poznać bogactwo tego mikroświata i przyczyni się do tego, że po jej lekturze każdy będzie potrafił odróżnić porosty od mszaków, z którymi niejednokrotnie są mylone" - dodał Grochowski.

Z książki dowiemy się także, jakie zagrożenia czyhają na te organizmy we współczesnym świecie.

Licząca 200 stron książka została wydana w nakładzie 2 tys. egzemplarzy na zlecenie Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Gorzowie Wielkopolskim przy współpracy z Ligą Ochrony Przyrody. Publikacja zawiera 120 barwnych zdjęć i opisy najważniejszych gatunków porostów występujących w Lubuskiem.

Wydawnictwo zostało dofinansowane przez Wojewódzki Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Zielonej Górze. W najbliższym czasie w wersji elektronicznej ma pojawić się na portalu RDOŚ.

Dr Piotr Grochowski od ponad 20 lat zajmuje się porostami. Pracuje w Zakładzie Nauk Morfologicznych, Biologii i Nauk o Zdrowiu w Zamiejscowym Wydziale Kultury Fizycznej w Gorzowie Wielkopolskim, poznańskiej AWF. Od kilkunastu lat jest prezesem Zarządu Okręgu Ligi Ochrony Przyrody w Gorzowie Wielkopolskim, działa także w wielu innych instytucjach zajmujących się ochroną przyrody.

PAP - Nauka w Polsce

mmd/ mhr/