Czaszka Kartezjusza od 1821 r. przechowywana jest w Muzeum Przyrodniczym w Paryżu. Lekarz medycyny sądowej Philippe Charlier postanowił ją przebadać przy użyciu tomografu komputerowego. W rejonie prawej zatoki przynosowej wykrył „gęsty twór”, przez który nie przenikały promienie rentgenowskie.

Francuski specjalista twierdzi, że w czaszce filozofa powstała olbrzymi kostniak (osteoma), łagodny nowotwór kości. Powstaje on na kości, jako zewnętrzne uwypuklenia bądź rozwija się z wnętrza kości wywołując wówczas rozdęcie lub zniekształcenie w kościach szczęki i żuchwy. „Lancet” nie informuje jednak, jakiego typu kostniak występował u twórcy powiedzenia: „wątpię, więc myślę, myślę, więc jestem”.

Tego rodzaju nowotwór nie mógł być jednak przyczynę śmierci Kartezjusza, gdyż rzadko powoduje poważniejsze powikłania i dolegliwości. Tylko w 1 proc. przypadków powoduje niedrożność nosa, zmiany powonienia i nadmiernego wytwarzania śluzówki oraz bóle głowy i twarzy lub zaburzenia wzroku. Biografowie filozofa nie wspominają o takich objawach.

Kartezjusz podobno miał atak migreny 10 listopada 1619 r., biografowie wspominają nawet, że miał wtedy halucynacje. Najprawdopodobniej nie miało to jednak żadnego związku z kostniakiem czaszki. Zmarł w wieku zaledwie 54 lat 11 lutego 1650 r. podczas pobytu w Sztokholmie, dokąd przyjechał na zaproszenie szwedzkiej królowej Krystyny.

Filozof miał jej pomóc w organizacji szwedzkiej akademii nauk, przy okazji królowa chciała pod jego kierunkiem studiować filozofię. Kartezjusz się jednak poważnie rozchorował na zapalenie płuc. Nie udało się go uratować, prawdopodobnie źle zniósł surowy klimat Skandynawii.

Oględziny czaszki Kartezjusza są kolejnym badaniem, jakie Philippe Charlier przeprowadził na szkieletach sławnych osób. Wcześniej zbadał pozostałości króla Ryszarda Lwie Serce, Robespierre’a i Napoleona Bonaparte oraz domniemaną czaszkę króla Henryka IV oraz relikwia Joanny d’Arc. (PAP)

zbw/ mki/