Lasy deszczowe Borneo, Sumatry, Jawy, Tajlandii i Wietnamu już 11 tys. lat temu, pod koniec ostatniej epoki lodowcowej, były kształtowane przez człowieka. Naukowcy, pracujący pod kierunkiem Chrisa Hunta z Queen\'s School of Geography, Archaeology and Palaeoecology (Wielka Brytania), znaleźli ślady powtarzającego się wpływu człowieka na leśną wegetację.

Wyniki są podsumowaniem 15 lat badań, podczas których zebrano m.in. próbki pyłków roślinnych. Tradycyjne badania archeologiczne są trudne do prowadzenia w lasach deszczowych ze względu na warunki przyrodnicze. Dlatego pyłki roślinne stały się ważnym źródłem informacji dla naukowców.

"Długo uważano, że lasy deszczowe na Dalekim Wschodzie były dziewiczą puszczą, gdzie ludzkie oddziaływanie było minimalne. Nasze badania mówią jednak o historii zakłóceń wegetacji. Mimo że kuszące byłoby obwinianie o to zmian klimatu, to jednak nie współwystępują one z żadnymi znanymi okresami wahań klimatycznych. Raczej doprowadziła do nich działalność człowieka" – wyjaśnia Hunt.

Jak dodaje, są świadectwa, że ludzie na wyżynie Kelabit na Borneo wzniecali pożary, żeby sadzić rośliny jadalne. Pyłki sprzed 6,5 tys. lat zawierają dużo cząsteczek węgla drzewnego, co dowodzi, że występowały wówczas pożary.

Co więcej, po pożarach lasów zwykle wyrastają na spalonym obszarze specyficzne rośliny. W tym wypadku były to jednak drzewa owocowe, co świadczy o celowym wypalaniu lasów pod uprawy.

Inny przykład to nowogwinejska palma sagowa, która pojawiła się na Borneo ok. 10 tys. lat temu. Dotarła ona z Nowej Gwinei, przebywszy odległość 2,2 tys. km. Pasuje to do czasu morskich migracji ludzi, dla których palma sagowa była jedną z podstawowych roślin uprawnych.

Zdaniem Hunta najnowsze badania mogą być ważne nie tylko z ekologicznego punktu widzenia, ale również jako głos w obronie rdzennych mieszkańców lasów deszczowych. Ustawodawstwo niektórych krajów Azji Południowo-Wschodniej nie uznaje prawa plemion mieszkających w lasach do zamieszkiwanych przez nich obszarów, tłumacząc to tym, że są oni nomadami. Okazuje się jednak, że owi nomadzi już od ponad 11 tys. lat kształtują krajobraz lasów, z tej racji mają swoje miejsce w całym ekosystemie. (PAP)

krx/ mrt/