„Udało się nam również zlokalizować kilka nieznanych osad i cmentarzysk. Zidentyfikowaliśmy także miejsca znalezienia naturalnie zmumifikowanych ciał z końca IV tysiąclecia p.n.e., które obecnie są eksponowane w Muzeum Brytyjskim” – wyjaśnia PAP Ejsmond.

Gebelein to zespół stanowisk archeologicznych położony ok. 30 km na południowy-zachód od Luksoru. Zespół naukowców skoncentrował się na zbadaniu tego miejsca w ramach projektu „Badania wybranych ośrodków osadniczych w Dolnym Egipcie oraz okolicach Luksoru”. Ekspedycja odbyła się wiosną 2013 roku.

Uczestniczyli w niej, oprócz kierownika badań, Julia Chyla, Dawid F. Wieczorek i Cezary Baka. Wszyscy są członkami Koła Naukowego Starożytnego Egiptu "Kemet" z Instytutu Archeologii UW.

„Podczas prospekcji terenowej skupiliśmy się głównie na pozostałościach z okresu predynastycznego (5500 – 3100 lat p.n.e.) i wczesnodynastycznego (3100 – 2686 lat p.n.e.) oraz opracowywaniu sposobów wykorzystania nowoczesnych technik do ich dokumentacji” – dodaje Ejsmond.

Jednym z priorytetów projektu było opracowanie procedury wykorzystywania mobilnego Systemu Informacji Archeologicznej (SIA), czyli archeologicznej wersji GIS – Systemu Informacji Geograficznej. Badacze posiłkowali się w czasie prac terenowych zdjęciami satelitarnymi.

Archeolodzy zweryfikowali dotychczasowe ustalenia na temat Gebelein. Ustalili, że nie jest to pojedyncze stanowisko, lecz cały zespół składający się z cmentarzysk, osad i przynajmniej dwóch koncentracji inskrypcji naskalnych. Nie ulega wątpliwości, że Gebelein w okresach pre- i wczesnodynastycznym było jednym z najważniejszych ośrodków tamtych czasów. Była to stolica jednego z proto-państw, które istniały nad Nilem przed zjednoczeniem w czasach I dynastii.

„Najciekawszym odkryciem w minionym sezonie były zgrupowania rytów naskalnych oraz graffiti z czasów faraońskich. Przedstawiają one zwierzęta - żyrafy i gazele, abstrakcyjne symbole i geometryczne wzory. Między nimi znajdują się inskrypcje hieroglificzne, datowane na okres Starego Państwa, czyli okres budowy wielkich piramid” – opowiada Ejsmond.

Archeolodzy wykonali pierwszą mapę Gebelein z zaznaczonymi stanowiskami archeologicznymi, również tymi odkrytymi dzięki wykonanym przez nich badaniom powierzchniowym.

„Spostrzeżone zabytki były namierzane przez Julię Chylę, specjalistkę od nowych technologii w archeologii, za pomocą GPS oraz mobilnego GIS, który umożliwił sprawną dokumentację prac. Dane zestawiono ze zdjęciami satelitarnymi i archiwalnymi mapami, co umożliwiło prześledzenie zmian jakie zaszły na terenie na przestrzeni lat, np. od południa znajdowało się tam już nieistniejące jezioro” – kończy Ejsmond.

Badania były możliwe dzięki wsparciu organizacyjnemu Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej (UW), egipskiej Najwyższej Radzie ds. Starożytności (SCA), dotacjom przyznanym przez Radę Konsultacyjną ds. Studenckiego Ruchu Naukowego UW i Fundacji Uniwersytetu Warszawskiego. Niezbędnego sprzętu badawczego użyczyły firmy: EwidencjaZabytków.pl, Piotr Kaczmarek ESRI Polska oraz Fundacja Centrum GeoHistorii.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ krf/