„Chcemy zaprezentować go nie tylko jako zwycięzcę spod Wiednia czy autora listów do Marysieńki, chociaż przyznajemy, że w obu tych dziedzinach spisał się nadzwyczajnie. Jan Sobieski, którego przedstawiamy, to człowiek z krwi i kości, popełniający błędy, wpadający w gniew, pod koniec życia coraz bardziej zrezygnowany, nieodmiennie jednak szalenie interesujący i wyrastający ponad swoją epokę mecenas sztuk i nauk, utalentowany dowódca i strateg” – czytamy w komunikacie muzealników.

Wystawa opowie również o legendzie, która wyniosła Jana Sobieskiego do panteonu bohaterów narodowych i utrwaliła jego obecność w kulturze. Miejsce ekspozycji, jak informują organizatorzy, nie jest przypadkowe. Pałac w Wilanowie był ulubioną letnią rezydencją króla, w której prowadził życie „pierwszego pośród równych” i gdzie zmarł.

„Piękno i znaczenie królewskich komnat podkreśli zaskakująca scenografia; wykorzystamy światło i dźwięk, multimedia i filmy, zaprezentujemy niezwykłe dzieła sztuki i świadectwa pisane” – informują organizatorzy.

Na wystawie prezentowane będą najznakomitsze portrety Jana III (także z kolekcji prywatnych i zagranicznych), dzieła literackie i naukowe dedykowane monarsze, rękopisy, kompozycje historyczne i alegoryczne, miniatury, pamiątki związane z rodem Sobieskich. Nie zabraknie także drobnych przedmiotów codziennego użytku.

Wystawa nie ma na celu jedynie gloryfikować władcy. Kuratorzy nie unikają stawiania pytań i rozważania tych elementów biografii króla Jana III, które odbrązawiają jego postać, sprawiając, że – nie tracąc nic z należnej sławy – stanie się ona bliższa odbiorcy – zapewniają twórcy koncepcji.

Tytuł ekspozycji – „Primus inter pares” – z łac. „pierwszy pośród równych sobie” określa nie tylko pozycję króla w monarchii elekcyjnej, jaką była Rzeczpospolita, ale symbolizuje wyniesionego na szczyt szlachcica-ziemianina.

Wystawa składa się z pięciu części. Pierwsza, „Dom rodziny” , opowiada o atmosferze, w jakiej wychował i kształcił się wybitny polski król. Druga – „Wojna i pokój” zarysuje realia dorosłego życia władcy i czas, kiedy „wojna była jedynie środkiem do osiągnięcia pokoju”. Tutaj zwiedzający dowiedzą się, jakie były najważniejsze punkty kariery politycznej i militarnej Jana Sobieskiego. Kolejna część wystawy - „Sobieski i muzy” - jest poświęcona pasjom władcy – jego mecenatowi artystycznemu i zachłanności na wiedzę z różnych dziedzin. Czwarta odsłona to „Miłość i bliscy”, prezentująca m.in. postać Marii Kazimiery (Marysieńki) – żony króla. Ekspozycję zamyka część „Legenda króla”, która stanowi klamrę spinającą całą wystawę.

„Zaprezentujemy w niej +żywot symboliczny+ monarchy w późniejszych epokach, uroczyste obchody kolejnych rocznic odsieczy wiedeńskiej, liczne dzieła malarskie i literackie, ale i popkulturowe. Pomoże nam to uświadomić sobie jak bardzo kolejne epoki i współczesność wpłynęły na nasze postrzeganie tej postaci” – wyjaśniają muzealnicy.

Przedsięwzięciu poświęcona jest strona internetowa: http://wilanow-palac.pl/primus.  Zamieszczono na niej liczne multimedialne materiały, w tym film opowiadający w niestereotypowy sposób o Janie III Sobieskim. Dla dociekliwych przygotowano kilka tematycznych kursów e-learningowych i przewodnik po wystawie dostępny w formacie PDF. Wszystkie materiały dostępne są nieodpłatnie.

Kuratorami wystawy są Marta Gołąbek i Konrad Pyzel. Honorowy patronat nad wystawą objęli prezydent Rzeczypospolitej Polskiej Bronisław Komorowski i kardynał Kazimierz Nycz.

PAP - Nauka w Polsce

szz/ agt/