Naukowcy z Uniwersytetu Cincinnati (stan Ohio, USA) pod kierunkiem dr. Bretta Kisseli wykazali niedawno, że częstość występowania udarów mózgu u osób poniżej 55. roku życia wzrosła w ostatnich dwóch dekadach. W pierwszej połowie października w internetowym wydaniu czasopisma "Neurology" poinformowali, że w latach 1993-94 odsetek udarów w grupie wiekowej 18-54 lata wynosił 13 proc., a w 2005 r. już 19 proc.

Wśród najważniejszych czynników ryzyka udaru w tej grupie wiekowej wymienia się – oprócz palenia tytoniu - przede wszystkim nadużywanie alkoholu i narkotyków.

Aby zweryfikować ten związek dr Kissela i jego koledzy przeprowadzili badania w tej samej populacji osób co wcześniej. Była to grupa blisko 1200 osób w wieku 18-54 lata, z Cincinnati i północnej części stanu Kentucky, które przebyły udar mózgu (niedokrwienny lub krwotoczny) w latach 1993-1994, w 1999 r. oraz w 2005 r.

Informacje na temat palenia tytoniu, picia alkoholu oraz nadużywania narkotyków pozyskano dla badanej grupy m.in. z rejestrów wyników analiz krwi i moczu.

Okazało się, że w badanej grupie (tj. wśród młodych z udarem) odsetek palących, nadużywających alkoholu (co najmniej trzy napoje z alkoholem, takie jak małe piwo czy kieliszek wina, dziennie) oraz stosujących narkotyki wzrósł z 45 proc. w 1993 r. do 62 proc. w 2005 r.

Odsetek stosujących nielegalne substancje zwiększył się z niecałych 4 proc. w 1993 r. do blisko 20 proc. w 2005 r., a palących z 49 proc. do 66 proc.

W 2005 r. ok. 30 proc. pacjentów zażywało narkotyki lub piło alkohol w ciągu 24 godzin przed wystąpieniem udaru.

Zdaniem autorów pracy wynika z niej, że wzrost stosowania używek przez młodych dorosłych może przyczyniać się do częstszego występowania wśród nich udaru mózgu.

Dlatego pacjenci, którzy doznali udaru przed 55. rokiem życia powinni być rutynowo badani pod kątem stosowania używek oraz otrzymywać porady na ten temat.

Według dr. S. Andrew Josephsona, neurologa z University of California w San Francisco, który nie brał udziału w badaniach, lekarze powinni pytać o to każdego pacjenta po udarze, gdyż stosowanie używek jest częste również wśród starszych osób.

Naukowcy oceniają, że wyniki ich badań są bardzo istotne, gdyż udar mózgu w młodszym wieku niesie ze sobą ryzyko dłuższej niepełnosprawności w ciągu życia, a zidentyfikowane czynniki ryzyka można modyfikować.

Podkreślają zarazem, że wyniki te nie oznaczają wcale, iż picie alkoholu czy stosowanie narkotyków bezpośrednio przyczynia się do udaru. Nie można bowiem wykluczyć, że osoby, które to robią angażują się w inne ryzykowne zachowania wpływające na wystąpienia tego zaburzenia funkcji mózgu.

Trudno też być całkowicie pewnym, czy wzrost odsetka młodych stosujących używki nie wynika po prostu z tego, że lekarze są w stanie coraz lepiej to wykrywać.

Z drugiej strony wiadomo, że długotrwałe zmiany w mięśniu sercowym, tętnicach oraz w samej krwi będące efektem nadużywania alkoholu czy stosowania narkotyków mogą zwiększać ryzyko udaru w młodszym wieku.

"Poza tym, niektóre leki, zwłaszcza kokaina i metamfetamina mogą przyczyniać się do udaru w bardziej bezpośredni sposób" – zwraca uwagę dr Josephson. Jego zdaniem, jeśli młoda osoba doznaje udaru, to znacznie bardziej prawdopodobne jest, że jego podłożem są czynniki inne niż te, które podejrzewa się standardowo u osób starszych.

Udary mózgu zdarzają się przeważnie u osób po 60. roku życia, a wśród podstawowych czynników mających na to wpływ wymienia się nadciśnienie tętnicze, palenie papierosów, nieprawidłową dietę (zbyt kaloryczna i bogata w tłuszcze nasycone), otyłość brzuszną, cukrzycę i zaburzenia lipidowe (zbyt wysoki poziom cholesterolu i trójglicerydów), brak aktywności fizycznej, nadużywanie alkoholu, choroby serca. (PAP)

jjj/ agt/