Status KNOW przyznawany jest na pięć lat. Przez ten czas najlepsze jednostki mogą z budżetu państwa otrzymać dodatkowe finansowanie, wynoszące nawet 50 mln zł. Pieniądze te mogą być przeznaczone m.in. na wzmocnienie potencjału naukowego i badawczego, rozwój kadry naukowej, kreowanie atrakcyjnych warunków pracy badawczej, budowanie silnej i rozpoznawalnej marki, a także na wyższe wynagrodzenia naukowców czy zatrudnienie w Polsce zagranicznych, naukowych sław. Przyznawanie statusu KNOW najlepszym ośrodkom naukowym jest jednym z elementów reformy szkolnictwa wyższego z 2011 roku.

"Uznaliśmy, że czas kryzysu, czas, w którym liczy się pięć razy każdą złotówkę czy euro, to jednak jest czas, który nie zwalnia nas od wyznaczania priorytetów. Jednak trzeba to robić jeszcze bardziej starannie niż w czasach łatwiejszych" - mówił w czwartek podczas uroczystości w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów premier Donald Tusk. Zaznaczył, że fakt wyróżnienia jednostek flagowych świadczy o tym, że Polska zaczyna stawiać na jakość w różnych dziedzinach życia.

W pierwszej edycji konkursu wyłonione zostały trzy Krajowe Naukowe Ośrodki Wiodące (KNOW) specjalizujące się w dziedzinie nauk ścisłych i trzy w zakresie szeroko pojętych nauk medycznych. W dziedzinie nauk matematycznych wyróżniono Warszawskie Centrum Nauk Matematycznych - wspólne przedsięwzięcie Wydziału Matematyki, Informatyki i Mechaniki Uniwersytetu Warszawskiego i Instytutu Matematycznego PAN.

W dziedzinie nauk fizycznych status KNOW otrzymało Krakowskie Konsorcjum Naukowe im. Mariana Smoluchowskiego - "Materia - Energia - Przyszłość", tworzone przez krakowskie jednostki: Wydział Fizyki i Informatyki Stosowanej Akademii Górniczo-Hutniczej, Instytut Fizyki Jądrowej PAN, Instytutu Katalizy i Fizykochemii Powierzchni PAN, Wydział Chemii oraz Wydział Fizyki, Astronomii i Informatyki Stosowanej UJ. Za to w dziedzinie chemii najlepsze okazało się Warszawskie Akademickie Konsorcjum Chemiczne utworzone przez wydziały chemiczne UW i Politechniki Warszawskiej.

Z kolei w naukach medycznych zwyciężyło Konsorcjum Naukowe Collegium Medicum UJ i Instytutu Farmakologii PAN, a w naukach farmaceutycznych najlepszy okazał się Wydział Farmaceutyczny z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Statut KNOW uzyskało też, w dziedzinie nauk o zdrowiu, Centrum Badań Innowacyjnych w Białymstoku. Tworzą je wydziały Lekarski i Farmaceutyczny Uniwersytetu Medycznego w Białymstoku, Instytut Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN, a centrum prowadzi współpracę z ośrodkami w Belgii i Hiszpanii.

"Dziś nie bez powodu nagradzamy ośrodki z dziedzin nauk medycznych i ścisłych - one są najsilniejsze w Polsce" - mówiła dziennikarzom po uroczystości minister nauki i szkolnictwa wyższego prof. Barbara Kudrycka. Wyjaśniała, że wyróżnione ośrodki już dziś konkurują z ważnymi instytutami na świecie. "Dajemy im jeszcze do tego 50 mln zł" - zaznaczyła.

Minister Kudrycka poinformowała, że w przyszłym roku status KNOW przyznawany będzie ośrodkom działającym w innych obszarach nauki. "Przyznam, że po tym pilotażowym programie musimy zdecydować, jakie to będą obszary - stwierdziła. - W naukach ścisłych czy medycznych ocena nie była wyjątkowo trudna, bo ocena naukowa jest oparta na wyjątkowo twardych kryteriach". Jak podkreśliła, dla innych nauk należy wypracować optymalne kryteria.

O status KNOW ubiegać się mogą podstawowe jednostki organizacyjne uczelni, centra naukowe - czy to działające wewnątrz uczelni czy stworzone we współpracy z innymi jednostkami - a także konsorcja naukowe.

Podczas uroczystości nagrodzono też najlepsze kierunki studiów w Polsce wyłonione przez Polską Komisję Akredytacyjną. Jak wyjaśniła minister, nagrodzone ośrodki dostaną po 3 mln zł w ciągu 3 lat. Nagrody trafiły do ponad 20 kierunków w Polsce, najczęściej nagradzane były uczelnie z Wrocławia, Krakowa i Poznania.

PAP - Nauka w Polsce

lt/ ula/ bk/bsz