Żyjące w Australii i Nowej Gwinei altanniki są dalekimi krewnymi naszych wróbli. Nie wyróżniają się szczególnie wyglądem: są średniej wielkości, przeważnie płowo-brązowe, zielone lub szare z nakrapianymi skrzydłami. Nie mogąc zaimponować prezencją, jak choćby ich krewni, rajskie ptaki, w porze godów samce altanników starają się zainteresować samice artystycznym zacięciem. Dlatego budują altankę.

Najczęściej jest to niewielka ścieżka ogrodzona splecionymi z setek gałązek, łukowatymi barierkami. Na każdym końcu ścieżki samiec układa ozdoby - kamienie, muszle, pióra, kolorowe szkiełka. Wybiera przedmioty wyraźnie odcinające się od koloru jego własnych piór oraz od otoczenia.

To nie wszystko. Naukowcy podglądający altanniki w Taunton National Park w australijskim stanie Queensland zwrócili uwagę, że w pobliżu tamtejszych altan rośnie zaskakująco dużo Solanum ellipticum, zwanych też \"ziemniakami z buszu\". To krzewy spokrewnione z kartoflem. Kwitną na fioletowo i rodzą jaskrawozielone owoce.

Można by pomyśleć, że samce wybierają pod budowę altanki mocno zarośnięty \"ziemniakami z buszu\" placyk. Ale naukowcy sądzą, że jest inaczej. Ich zdaniem altanniki same S.ellipticum sieją i hodują.

Wszystko dlatego, że starają się sprostać gustom dam. Samice altanników mają najwyraźniej słabość do właścicieli posesji bogato przybranych zielonymi owocami. Samce to wiedzą i gromadzą pokaźne sterty jagód.

Jagody więdną. Wtedy altanniki odrzucają je na bok i zastępują świeżymi. Po jakimś czasie ziemia wokół altany pełna jest kiełkujących nasion. Ich wzrostowi sprzyja fakt, że ptaki bardzo dbają o swoje konstrukcje i systematycznie pielą ich obejście, wyrywając trawę i chwasty. Rozrastaniu się kartoflanego ogrodu sprzyja również fakt, że samce przywiązują się do swoich altan, często zostając w nich wiele lat. Mają więc czas, by doczekać roślin, do których wzejścia same się przyczyniły.

Autorzy badania zauważają, że rolnicy rozmnażają swoje najokazalsze świnie, a największe nasiona zostawiają na zasiew. Ich zdaniem podobny efekt uzyskują altanniki, gromadząc najładniejsze jagody. Selekcjonując je, mogą wpływać na wygląd kolejnych pokoleń roślin i owoców. Jagody z \"ogródków\" przy obserwowanych altanach miały bardziej intensywny kolor niż te, które rosły w miejscach przypadkowych.

\"Do niedawna ludzie wydawali się jedynym gatunkiem znanym z uprawy roślin dla celów innych, niż spożywcze. Uprawiamy je z różnych powodów – by produkować z nich leki, ubrania. Inne, choćby róże, służą nam jako rekwizyty podczas zalotów\" - zwraca uwagę szef międzynarodowego zespołu badawczego, dr Joah Madden z brytyjskiego uniwersytetu w Exeter. - Wydaje się jednak, że nie jesteśmy pod tym względem wyjątkowi\".

\"Nie sądzimy, by altanniki specjalnie uprawiały rośliny. Nagromadzenie przez nie ulubionych owoców blisko miejsca bytowania może być jednak sposobem, w jaki zaczynają się wszelkie uprawy. Ciekawie będzie się przekonać, jak rozwinie się ta korzystna dla obu stron, altanników i roślin, relacja\" - dodał Madden.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ krf/bsz