Jezioro Huron jest drugim co do wielkości z pięciu Wielkich Jezior Ameryki Północnej, a przez jego środek biegnie granica między Kanadą i Stanami. Akwen ten i jego okolice od lat bada profesor antropologii z Uniwersytetu Michigan, John O'Shea. Już w 2009 r. wraz z oceanografem Guy'em Meadowsem ogłosili, że na dnie pośrodku jeziora znaleźli charakterystycznie ułożone kamienie. Teraz leżą one na jednym z podwodnych grzbietów, ale tysiące lat temu (od plejstocenu do wczesnego holocenu), przy niskim poziomie wody, miejsce to było lądowym przesmykiem, łączącym północną część obecnego stanu Michigan ze środkowym Ontario.

Zdaniem badaczy, w okresie paleolitu kamienne szlaki służyły myśliwym do wyznaczania szlaku pędzenia karibu.

Od ich odkrycia O'Shea i Meadow zaczęli szukać innych śladów, np. obozów dawnych mieszkańców rejonu. Dno jeziora Huron badali z łodzi, korzystali też z małego, zdalnie sterowanego robota podwodnego, wyposażonego w kamerę wideo. Właśnie w jej obiektywie dostrzegli intrygujący, drewniany obiekt. Wtedy do akcji wkroczyli nurkowie i wydobyli go z głębokości około 35 m.

Obiekt okazał się mniej więcej półtorametrową, drewnianą kłodą. Badacze trzymali w plastikowej tubie wypełnionej wodą z jeziora. Dzięki metodzie radiowęglowej oszacowali też jej wiek - na 8,9 tys. lat. Badacze przypominają, że mniej więcej dziewięć tysięcy lat temu dawni mieszkańcy Ameryki Północnej stopniowo przestawiali się z polowań na duże ssaki (takie jak mastodon i karibu) na rybołówstwo, zbieractwo i uprawy. "Ale ponieważ większa część badanego rejonu (okolicy jeziora Huron - PAP), w którym żyli prehistoryczni ludzie, obecnie znajduje się pod wodą, nie ma mocnych dowodów na tę ich zmianę trybu życia. Są tylko ślady z okresu wcześniejszego i z czasów po nastąpieniu tej zmiany" - zaznacza O'Shea.

Zauważa przy tym, że wciąż nie wiadomo, jak tereny - dawniej zamieszkiwane przez ludzi - znalazły się pod wodą. Część ekspertów sugeruje, że mogło się tak stać po jakimś kataklizmie. A jednak znalezienie tak dużego, drewnianego obiektu, leżącego na dnie i tylko lekko zaklinowanego między kamieniami sugeruje, że nawet jeśli teren został zalany szybko, to powódź nie musiała nastąpić zbyt brutalnie. O'Shea spodziewa się, że w okolicy, w której natrafił na kłodę, może znaleźć jeszcze więcej śladów aktywności ludzi.

Na razie naukowcy wykonywali też kolejne analizy drewna, by potwierdzić, czy rzeczywiście obrabiali je ludzie (na co wskazują powierzchowne oględziny). "Pierwsze co rzuca się w oczy to fakt, że kłoda wydaje się być ukształtowana - jest zaokrąglona u podstawy i zaostrzona u góry - mówi O'Shea. - Ma też skośne cięcie na boku, dość nienaturalne, jak gdyby ktoś je specjalnie zrobił. Wygląda, jakby ktoś używał tej kłody jako słupa do namiotu albo pala do wieszania mięsa".

Oprócz kłody naukowcy z UM zebrali z dna jeziora wiele innych próbek. Mają nadzieję, że wyniki ich analiz powiedzą, jak przed zalaniem mogła wyglądać cała okolica. Część próbek poddano analizie na UM, inne trafiły w ręce kanadyjskiego eksperta w dziedzinie rekonstrukcji zatopionych stanowisk i mikrodebitażu (badań kamiennych płatków o średnicy mniejszej niż milimetr, odpryskujących podczas obróbki prymitywnych narzędzi). O'Shea informuje, że rozpoznano m.in. niewielkie ilości pyłków sosny, jak też węgla drzewnego, który może być pozostałością po pożarze lasu - albo po ogniskach.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ agt/bsz