Kruki (Corvus corax) stosują gesty wskazujące, aby sprawdzić zainteresowanie potencjalnego partnera albo wzmocnić więź, która już istnieje - przekonują Simone Pika z Instytutu Ornitologii Maxa Plancka w Seewiesen i Thomas Bugnyar z Uniwersytetu Wiedeńskiego.

Ludzie od małego stosują gesty, by skupiać uwagę dorosłych np. na ciekawych przedmiotach. Wskazują ("spójrz tam") albo sugerują, żeby coś podnieść. W ten sposób postępują już dzieci roczne, a nawet 9-ciomiesięczne, zanim nauczą się mówić. Naukowcy sądzą, że takie gesty wymagają stosunkowo rozbudowanej inteligencji i stanowią zalążek wykorzystywania symboli, a zatem i rozwoju ludzkiego języka. Gesty wskazujące są zatem kamieniami milowymi w rozwoju ludzkiej mowy - tłumaczą naukowcy.

Co jednak ciekawe, obserwacje takich gestów u naszych najbliższych żywych krewnych, wielkich małp, trafiają się dość rzadko. Szympansy (Pan troglodytes) z Parku Narodowego Kibale w Ugandzie wskazują gestem konkretne miejsca na ciele, które wymagają iskania. Gesty wskazujące stanowią zatem rzadką formę ewolucyjnej komunikacji. Sugerowano, że występują jedynie wśród naczelnych.

Teraz jednak dwaj badacze sugerują, że taki rodzaj zachowania nie jest wyłączny dla ludzi i ich małpich krewnych. Przez dwa lata Simone Pika i Thomas Bugnyar badali niewokalne zachowania dzikich kruków, żyjących w austriackim Cumberland Wildpark w Grunau (poszczególne osobniki oznaczono, aby można je było rozpoznać).

Okazało się, że kruki używają dziobów podobnie, jak ludzie dłoni - wskazują nimi różne obiekty, np. mech, kamienie i gałązki. Gesty te kierowane są przede wszystkim w stronę partnerów przeciwnej płci. Wskazanie na obiekt powodowało, że kruk-odbiorca często zwracał się ku niemu, a potem - ku krukowi, który go wskazywał. Dalszą konsekwencją tego procesu była interakcja między krukami, np. wspólne zajęcie się jakimś przedmiotem.

Kruki należą do rodziny obejmującej także wrony i sroki, które pod względem inteligencji na głowę biją większość ptasiego bractwa. W testach na inteligencję ptaki krukowate wypadają podobnie wysoko, jak małpy człekokształtne. W przypadku kruków można mówić o złożonej komunikacji w obrębie par, stosunkowo długim czasie zawiązywania więzi i stosunkowo dużym stopniu współpracy między partnerami.

Nowe badanie potwierdza, że zróżnicowane gesty ewoluowały zwłaszcza u gatunków wyjątkowo zdolnych do współpracy. "Badania gestów zbyt długo skupiały się na umiejętnościach komunikacyjnych samych naczelnych. Zagadkę pochodzenia ludzkiego języka można jednak rozwiązać tylko wtedy, gdy spojrzymy na sprawę szerzej i uwzględnimy zróżnicowanie systemów komunikacji wśród innych grup zwierząt" - tłumaczy Pika.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ tot/bsz