Niewielkie ryby z gatunku Ctenochaetus striatus, reprezentujące grupę pokolców, regularnie dbają o czyszczenie martwego naskórka i usuwanie pasożytów skóry, korzystając z usług innych rybek, wargatków sanitarników (Labroides dimidiatus). Teraz jednak naukowcy zauważyli, że wargatki służą nie tylko jako sanitariusze, ale też potrafią uspokoić wzburzonego pokolca, pocierając jego płetwy na grzbiecie.

Powziąwszy to podejrzenie, Marta Soares z lisbońskiego Instituto Superior de Psicologia Aplicada sprawdzała, czy pokolca uspokaja sam kontakt z inną rybą, czy jednak masaż. "Wiemy, że ryby odczuwają ból - mówi badaczka. - A może też przyjemność?".

Aby to sprawdzić, wraz z zespołem badała dwie grupy pokolców, składające się z ośmiu osobników. Każdą z ryb przez krótki czas trzymała w małym wiadrze, aby wywołać u niego stres (normalnie dostarczyłaby go ucieczka przed drapieżnikiem, konflikt z czyścicielem albo walka o pokarm). Później badacze umieszczali pokolce w zbiorniku, w którym pływał też sztuczny wargatek. Jedna grupa pokolców dostała model nieruchomy, druga - atrapę, która poruszała się w przód i w tył, udając zachowanie prawdziwej ryby.

Zestresowane wcześniejszym doświadczeniem pokolce bardzo szybko dostrzegały atrapę i zbliżały się do niej. Ale tylko ryby w zbiorniku z modelem ruchomym mogły podpłynąć tak, by dolne płetwy sztucznego wargatka "drapały" je po grzbiecie. I właśnie te pokolce bardziej się po stresie odprężały, czego sygnałem było mniejsze stężenie kortyzolu - hormonu uwalnianego w reakcji na stres.

To zaskakujące, że fizyczny kontakt obniża u ryb stres - przyznaje cytowany przez serwis "New Scientist" ekolog ryb z koralowych raf, biolog z San Diego State University w Kalifornii, Todd Anderson. "Normalnie sądziłbym, że taki kontakt nasili u ryb stres, do czego może dojść u ofiary spodziewającej się ataku drapieżnika" - tłumaczy. - Tymczasem w przytoczonym badaniu kontakt następuje z inicjatywy ryby-klienta, w ramach zwykle korzystnej relacji, obejmującej zwalczanie pasożytów".

Badanie pozwala sądzić, że szlaki przetwarzania informacji czuciowej u ryb mogą być bardziej zbliżone do tych u ludzi, niż sądzono. "Ludzie chodzą na masaże, kiedy źle się czują, albo po prostu chcą sobie poprawić nastrój. Może my i ryby mamy te same powody?" - zastanawia się Soares.

PAP - Nauka w Polsce

zan/ ula/  bsz