Przedmiot nieznanego dotychczas przeznaczenia znaleziony w słynnym grobie architekta Kha z 1350 r . p n. e. był prawdopodobnie pierwszym wielofunkcyjnym kątomierzem, uważa włoska fizyczka - poinformował portal i blog naukowy ArXiv.
Grób architekta Kha i jego żony Merit, odnaleziony nienaruszony w 1906 roku w Deir-al-Medina, niedaleko słynnej nekropoli w Dolinie Królów, przez włoskiego archeologa Ernesto Schiaparelliego, jest jednym z najważniejszych znalezisk grobowych starożytnego Egiptu. Kha, żyjący w latach 1440-1350 p. n.e. był jednym z najważniejszych królewskich budowniczych, odpowiadających zwłaszcza za projektowanie i realizację budowli grobowych. Na tym stanowisku pracował dla trzech kolejnych faraonów XVIII dynastii okresu Nowego Państwa.
W jego grobie odnaleziono inskrypcje odnoszące się do pracy ówczesnego architekta oraz wiele narzędzi m.in. zestaw kałamarzy, prętów mierniczych czy poziomic, przypominających obecnie używane. Jednym ze znalezisk o dotychczas nieustalonym przeznaczeniu była pozioma, zdobiona skrzynka w kształcie belki o długości ponad 1m, pod którą umieszczono okrągłą rozetę. W muzeum w Turynie, gdzie jest eksponowana wraz z innymi elementami wyposażenia grobowego, określono ją jako skrzynkę na narzędzie do pomiarów równowagi.
Dr Amelia Sparavigna, fizyk z Politecnico di Torino, uważa że szkatułka była w rzeczywistości sama przyrządem - skomplikowanym kątomierzem, w konstrukcji przypominającym jeszcze niedawno używane suwaki logarytmiczne. Według jej badań rozeta umieszczona u dołu szkatuły jest tarczą miernika, ze skalą w kształcie płatków podzieloną na 16 części. Tarcza ta jest otoczona drugą, okrągłą, z podziałem na 36 drobniejszych odcinków, stanowiących przypuszczalnie mniejsze części 16 stopniowej skali.
Sparavigna sądzi, że jednym zastosowań urządzenia był precyzyjny pomiar nachylenia - jeśli belkę szkatułki postawi się na krzywej i zawiesi nad nią pion, wówczas rozeta, pokaże dokładnie kąt odchylenia w skali szestnastkowej, używanej często w egipskim systemie pomiarów.
Drugim zastosowaniem kątomierza był przypuszczalnie pomiar według pozycji gwiazd. Badaczka zidentyfikowała bowiem na ramieniu urządzenia 36 grup znaków zwanych dziesiątkami (dekanami), w których, w późniejszym okresie, wyskalowywane były egipskie zegary gwiezdne zwane merkhetami - urządzenia do pomiarów czasu i pór roku według położenia gwiazd.
Jak twierdzi Sparavigna "urządzenie z grobu Kha było skomplikowanym przyrządem pomiarowym - kątomierzem o skali szestnastkowej i jednocześnie urządzeniem pomiarowym ze skalą dekanową używanym przypuszczalnie do pomiarów gwiazd".
PAP - Nauka w Polsce
mmej/ krf/bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
