Najnowsze odkrycia przeczą dotychczasowemu obrazowi ewolucji, zgodnie z którym dinozaury były zwierzętami dziennymi, a sposobem na przetrwanie ssaków, które żyły w ich otoczeniu, było żerowanie wyłącznie nocą - wyjaśnia współautor artykułu, Ryosuke Motani z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Davis. "Te wnioski budzą zaskoczenie, ale mają sens" - dodaje.

Motani, wraz z Larsem Schmitzem z tej samej uczelni, dokonali rekonstrukcji trybu życia dinozaurów dzięki badaniu ich oczu.

Dinozaury, jaszczurki i ptaki posiadają wokół oczu pierścienie kostne. Naukowcy dokonywali pomiarów tych pierścieni, a także mierzyli wielkość oczodołów u 33 gatunków dinozaurów, ptaków kopalnych i pterozaurów. Takie same pomiary przeprowadzili u 164 żyjących gatunków.

U dziennych gatunków prześwit pierścieni jest mniejszy, u nocnych - większy. Zwierzęta aktywne całą dobę mają średnicę prześwitu pośrednią.

Te rozmiary są wynikiem zarówno oddziaływania środowiska, jak i pochodzenia ewolucyjnego. Dlatego dwa blisko spokrewnione gatunki mogą mieć podobną budowę pierścieni, mimo że jeden prowadzi dzienny, a drugi nocny tryb życia. Schmitz i Motani napisali program komputerowy, który pomógł im w oddzieleniu wpływów środowiskowych i ewolucyjnych. Analiza żyjących gatunków potwierdziła, że ich metoda jest właściwa.

Okazuje się, że największe dinozaury roślinożerne musiały żerować całą dobę ze względu na olbrzymie zapotrzebowanie na pokarm. Odpoczywały być może jedynie podczas najgorętszych godzin południowych, kiedy groziło im przegrzanie. Podobnie zachowują się dzisiaj słonie.

Z kolei welociraptory oraz inni mali mięsożercy byli nocnymi łowcami. Niestety, nie udało się niczego ustalić na temat dużych mięsożerców, takich jak tyranozaur, ponieważ nie zachowały się ich pierścienie kostne.

Prehistoryczne ptaki i większość pterozaurów były aktywne za dnia. Jednak część pterozaurów - w tym gatunek, który jak kaczki żywił się filtrując wodę - mogły żerować nocą. KRX

PAP - Nauka w Polsce

tot/bsz