Naukowcy z amerykańskiej Narodowej Agencji Aeronautyki i Przestrzeni Kosmicznej (NASA), którzy odwiedzili CBK PAN zajmują się badaniami w zakresie heliofizyki, zwłaszcza fizyki Słońca i zjawisk pogody kosmicznej.

"Spotkanie było ważnym krokiem ku wzmocnieniu istniejącej współpracy z naukowcami z NASA, na poziomie czysto naukowym. Jeśli współpraca ta się rozwinie, na co mamy nadzieję, w przyszłości rozszerzy się także o bezpośredni udział naszych inżynierów w kolejnych misjach kosmicznych NASA" - powiedział prof. dr hab. Marek Banaszkiewicz, dyrektor CBK PAN.

Podczas wizyty odbyły się prezentacje, prowadzonone zarówno przez gości z NASA, jak i naukowców CBK PAN. Celem prelekcji było przedstawienie tematów naukowych realizowanych obecnie przez obie instytucje. Duży akcent położono na zagadnienia związane z badaniami Słońca - fizyka dziennej gwiazdy Ziemi jest jednym z tych obszarów badawczych, w których Centrum Badań Kosmicznych PAN odnosi duże sukcesy.

Dr James A. Slavin zwrócił uwagę, że praktyczna rola satelitarnych systemów nawigacyjnych, coraz powszechniej wykorzystywanych w Stanach Zjednoczonych - nawet przy wznoszeniu budynków i wytyczaniu ulic - skierowała uwagę amerykańskich podatników na badania związane z kształtowaniem się pogody kosmicznej, mającej istotny wpływ na dokładność pomiarów systemu GPS. Podobne zapotrzebowanie pojawi się w Europie po uruchomieniu systemu nawigacji satelitarnej GALILEO, który podobnie jak system GPS wymaga osłony z zakresu "meteorologii" kosmicznej.

Szczególne zainteresowanie wzbudziła prezentacja dr Slavina dotycząca amerykańskiej sondy MESSENGER i pierwszych wyników badań magnetosfery Merkurego. Centrum Badań Kosmicznych PAN uczestniczy w projekcie BepiColombo - flagowej misji Europejskiej Agencji Kosmicznej ESA. Europejsko-japońska sonda BepiColombo wystartuje w kierunku Merkurego dopiero w 2014 roku, podczas gdy MESSENGER już na początku przyszłego roku stanie się pierwszym sztucznym satelitą najbliższej Słońcu planety. Inżynierowie i naukowcy uczestniczący w misji BepiColombo będą więc mogli korzystać z doświadczeń zespołu NASA.

Projekty SmallSat/CubeSat realizowane w Centrum im. Goddarda przedstawił dr Douglas Rowland. Omawiał on między innymi realizowany w NASA Goddard Space Flight Center projekt Firefly - budowanego z udziałem studentów małego satelity przeznaczonego do obserwacji błysków świetlnych i promieniowania gamma oraz wybuchów fal radiowych pojawiających się w ziemskiej atmosferze wskutek gigantycznych burzowych wyładowań elektrycznych. Firefly jest nanosatelitą przygotowywanym w ramach programu CubeSat, prowadzonego przez amerykańską National Science Foundation. Program CubeSat wspiera realizację tanich misji kosmicznych z budżetem ok. 1 mln dolarów. Firefly jest drugim amerykańskim nanosatelitą naukowym i pod wieloma względami przypomina nanosatelity naukowe powstające obecnie w CBK PAN w ramach programu BRITE stworzonego przez konsorcjum kanadyjsko-austriacko-polskie. Dzięki BRITE w Polsce zostaną zbudowane dwa nanosatelity do obserwacji najjaśniejszych gwiazd naszej galaktyki: Lem i Heweliusz. Pierwszy z nich trafi na orbitę już w 2012 roku.

Działania zmierzające do większego zaangażowania polskich naukowców i inżynierów w projekty realizowane przez NASA mają duże znaczenie dla Centrum Badań Kosmicznych PAN ze względu na szeroko rozumiane korzyści naukowe i techniczne. Szczególnie istotnym aspektem jest możliwość ułatwienia młodym pracownikom naukowym z Polski udziału w ambitnych projektach kosmicznych, realizowanych przez dysponującą ogromnym doświadczeniem i zapleczem technicznym NASA. Dla kadry naukowej cBK PAN ważnym doświadczeniem wynikającym z wizyty amerykańskich naukowców było także zapoznanie się z obowiązującym w NASA systemem zarządzania nauką i metodami organizacji pracy w zespołach realizujących misje kosmiczne. JPO

PAP - Nauka w Polsce

tot/bsz