"Interesowało mnie, jak potoczyły się losy dzieci zgładzonej polskiej inteligencji. Ciekawa byłam, w jaki sposób bestialska śmierć ich ojców, przez pół wieku otoczona w świecie zmową milczenia, wpłynęła na ich życie. Często wręcz stawiałam siebie w sytuacji dziecka Katynia - w 1940 roku przeważnie kilkuletniego, a czasem w łonie matek - czy poradziłabym sobie w życiu, kiedy samo wspomnienie o tej zbrodni było niebezpieczne" - pisze autorka we wstępie.

Około 22 tys. obywateli polskich, w dużej części oficerów Wojska Polskiego zamordowano na mocy decyzji KC WKP (b) z 5 marca 1940 r. Pogrzebano ich w Katyniu k/Smoleńska, w Piatichatkach na obrzeżu Charkowa i w Miednoje k/Kalinina (Tweru) oraz w nieznanej liczbie innych miejsc. W kwietniu 1943 roku Niemcy poinformowali o odkryciu mogił katyńskich. Podczas procesu w Norymberdze Sowieci starali się do zbrodni niemieckich "dorzucić" zbrodnię katyńską, ale bez skutku. ZSRR do zbrodni katyńskiej przyznał się dopiero 13 kwietnia 1990 roku.

Jak podkreśla Kaczorowska, problematyka zbrodni katyńskiej intrygowała ją od najmłodszych lat. "Niewypowiedziane zdania na lekcjach historii, wiedza z publikacji drugiego obiegu, krążące szeptem opowieści przekazywane przez tych, którzy w Katyniu stracili swoich bliskich, budziły zawsze moją ciekawość" - pisze.

Pomysł napisania książki zrodził się w 2000 r., kiedy powstały cmentarze wojenne w Katyniu, Charkowie i Miednoje. Sześćdziesiąt lat po zbrodni ofiary doczekały się godnego pochówku. Tyle samo lat dzieci czekały, by zapalić świece na mogiłach ojców. "Na telewizyjnym ekranie zobaczyłam wiele dzieci Katynia, niemal z całego świata, jak dopiero po latach pogrzebały swoich ojców. Zobaczyłam ból tych starszych ludzi, ich gorycz, a jednocześnie ulgę, że wreszcie mają gdzie złożyć kwiaty i mówić o tej strasznej zbrodni bez strachu" - wspomina Kaczorowska.

Jak podkreśla, każdy reportaż to osobny los dziecka polskiego oficera. Autorka odnalazła też dwóch synów polskich oficerów wziętych do sowieckiej niewoli, których ojcom udało się uniknąć śmierci. "Mimo to ich los wcale nie był łatwiejszy" - podkreśla. Przez wszystkie lata walczyli o zachowanie pamięci o swoich ojcach. Bohaterów reportaży autorka odnalazła w Polsce, na Litwie, w Ukrainie, Kanadzie, Stanach Zjednoczonych i Izraelu.

***

Teresa Kaczorowska - reporterka, poetka, doktor nauk humanistycznych z dziedziny historii, wykładowca akademicki. Interesuje się emigracją polską. Jest autorką publikacji prasowych, naukowych, książek i zbiorów poezji. Uhonorowana nagrodami w kraju i za granicą., m.in. IV Salonu Książki Polonijnej (Bruksela 2003), Kongresu Polonii Amerykańskiej (Chicago 2005), Odznaką "Zasłużony dla Kultury Polskiej" (2007). Stypendystka Fundacji Kościuszkowskiej w Nowym Jorku (2003/2004), Ministra Kultury RP (2005). ESZ

PAP - Nauka w Polsce

agt/ kap/