Teoria, że organizmy z głębin mórz żywią się roślinami pochodzącymi z lądu, nie jest niczym nowym. Kilka miesięcy temu naukowcy opisali gatunek kraba z dna morza, który żywi się zatopionym drewnem. Szczątki roślin i warzyw znajdowano też w żołądkach ryb z gatunków typowo głębinowych.

Jednak dopiero teraz naukowcy sprawdzili, czy mieszkańcy głębin umieją wyczuć opadające na dno fragmenty roślin - a jeśli tak, to jak szybko zlokalizują je w ciemnościach. Eksperyment zorganizowała dr Rachel Jeffreys z Royal Netherlands Institute for Sea Research w Texel. Na miejsce doświadczenia wybrała trzykilometrową głębię Atlantyku, znajdującą się 185 km od wybrzeży Portugalii.

Na dno opuszczono tam platformę z pokarmem - porwanymi liśćmi szpinaku. Zainstalowano też kamerę, aby sfilmować, co się będzie działo. "Efekty zaskoczyły nas i podekscytowały - relacjonuje Jeffreys. - Po raz pierwszy udało się zaobserwować ryby głębokowodne, które z zapałem pożywiały się roślinami".

Wkrótce po zarzuceniu przynęty pojawiły się i bezzwłocznie zabrały do uczty ryby z co najmniej trzech gatunków głębinowych, m.in. grenadiery (Coryphaenoides armatus i C. mediterraneus) oraz węgorze (Spectunculus).

Choć karmiono je sztucznie, ich reakcja świadczy o tym, że mieszkańcy głębin są o wiele mniej wybredni w kwestii posiłków, niż sądzono.

Odkrycie to może się stać impulsem do nowych badań funkcjonowania oceanicznych sieci pokarmowych. "Większość badań pokazuje, że ryby te stanowią szczyt łańcucha pokarmowego, skoro - jak przystało na drapieżniki i padlinożerców - żywią się innymi zwierzętami, np. żywymi i martwymi kałamarnicami i skorupiakami. To zaś badanie daje pojęcie o zróżnicowaniu ich diety i pokazuje, że - o ile sytuacja sprzyja - są one wszystkożerne" - tłumaczy Jeffreys.

Materiał roślinny w głębinach może pochodzić z glonów albo z roślin, trafiających z lądu do wody dzięki wiatrowi lub falom. To znaczy, że w pewnych miejscach, tuż przy dnie morza, rośliny mogą stanowić ważny element łańcucha pokarmowego.

Naukowcy przypominają, że duża część materiału roślinnego, który opada na dno oceanów, to martwy fitoplankton - swobodnie unoszące się na powierzchni wody, jednokomórkowe rośliny. Obumarły fitoplankton opada na dno, a tam zjadają go różne zwierzęta. Czasami pokrywa dno morza grubą warstwą. Jeśli ryby głębinowe regularnie żywią się roślinami (za czym przemawiają obserwacje Jeffrey), ich los w dużej mierze zależy od losu fitoplanktonu i tego, co się dzieje na powierzchni. Choćby od zmian obfitości fitoplanktonu, związanych ze zmianami klimatu.

Ryby z rodzaju Coryphaeonoides są jednymi z najliczniejszych mieszkańców głębin. Szacuje się, że tylko jeden ich gatunek, C. armatus, może być reprezentowany przez ok. 37 mld. osobników. To zaś oznacza, że roślinożerne ryby głębinowe mogą stanowić potężny, nierozpoznany dotąd czynnik pochłaniania węgla (obecnego w atmosferze, i wiązanego przez fitoplankton). Ryby te odgrywają więc ważną rolę w oceanicznym cyklu węgla. ZAN

PAP - Nauka w Polsce

kap