Lekarze często uwzględniają to, na ile lat wygląda pacjent w ocenie stanu jego zdrowia. Aby sprawdzić, czy jest to zasadne naukowcy z Uniwersytetu Południowej Danii w Odense we współpracy z badaczami z Holandii, Niemiec, Wielkiej Brytanii i USA przeprowadzili badania wśród 387 par bliźniąt (jednojajowych, które mają identyczne geny oraz dwujajowych, których materiał genetyczny różni się tak jak zwykłego rodzeństwa).

Wiosną 2001 roku, kiedy uczestnicy mieli od 70 do 99 lat, sfotografowano ich twarze. Następnie, na postawie tych zdjęć 41 osób oceniało ich wiek. Wśród oceniających znalazło się 20 pielęgniarek (w wieku 25-46 lat) zajmujących się osobami starszymi, 11 starszych kobiet (w wieku od 70 do 87 lat) oraz 10 młodych mężczyzn, nauczycieli (w wieku 22-37 lat). Zdjęcia każdego z bliźniąt z pary oceniano innego dnia.

Naukowcy oceniali też sprawność fizyczną staruszków (m.in. czy są w stanie przejść dwa rzędy schodów), siłę uścisku ich dłoni (która świadczy o sile mięśni) oraz sprawność intelektualną. Zmierzono też długość tzw. telomerów w ich białych krwinkach. Są to końcówki chromosomów, które zabezpieczają komórki przed utratą cennego materiału genetycznego podczas podziałów. Ich długość świadczy o tym, ile podziałów przeszły już komórki, ile podziałów przed nimi i jak długo będą żyły. Krótsze telomery powiązano z ryzykiem wielu schorzeń podeszłego wieku oraz z ryzykiem zgonu.

Stan zdrowia badanych osób śledzono średnio przez 7 lat, do stycznia 2008 r. W tym okresie 225 z nich zmarło.

Okazało się, że bliźnięta dwujajowe, których wiek na podstawie zdjęć oceniono na młodszy niż w rzeczywistości częściej przeżywały swoje starzej wyglądające rodzeństwo. Im większa była różnica w postrzeganym wieku, tym większe było ryzyko, że bliźniak wyglądający na starszego umrze wcześniej.

Co więcej, osoby wyglądające na więcej lat niż rodzeństwo były mniej sprawne fizycznie i umysłowo, a telomery w ich białych krwinkach były krótsze.

Zależności te utrzymywały się nawet po uwzględnieniu w analizie prawdziwego wieku, płci oraz czynników środowiska, jak wykonywany zawód.

Do czynników postarzających wygląd naukowcy zaliczyli ekspozycję na słońce, palenie papierosów oraz niski wskaźnik masy ciała, wśród czynników mających korzystny wpływ znalazły się wysoki status społeczny, bycie w związku małżeńskim oraz brak depresji.

Jak podkreśla prowadzący badania prof. Kaare Christensen, trudne warunki życia, które mogą znajdować odzwierciedlenie w naszej twarzy, są zarazem czynnikiem, który zwiększa ryzyko zgonu.

Zdaniem autorów pracy, badania te dowodzą, że to, na ile lat wyglądamy jest ważnym wskaźnikiem tempa naszego starzenia oraz zdrowia i może służyć do przewidywania długości życia.

Fakt, żeż związek ten dotyczy tylko bliźniąt dwujajowych świadczy z kolei o tym, że nasz wygląd oraz długość życia zależą w pewnym stopniu od jakichś wspólnych czynników genetycznych - np. czynniki, które wpływają na ryzyko zawału serca mogą też decydować o młodym wyglądzie skóry. Na geny nakładają się z pewnością różne czynniki środowiskowe.

Jak komentuje prof. Tim Spector, brytyjski ekspert w dziedzinie starzenia, najnowsze badania mogą być ważną wskazówką dla lekarzy. "Jeśli pacjent wygląda staro na swój wiek to prawdopodobnie powinni poświęcić mu więcej uwagi" - podsumowuje. JJJ

PAP - Nauka w Polsce

kap