Nauka dla Społeczeństwa

04.05.2024
PL EN
04.12.2009 aktualizacja 04.12.2009

Wyjaśniono anomalie klimatu z przeszłości

Według naukowców okresy niezwykłego ciepła oraz zimna na Ziemi w historii klimatu preindustrialnego są powiązane z reakcją oceanów na zmiany temperatury - podaje serwis BBC za pismem "Science".

Badacze szczególnie skoncentrowali się na interwałach zwanych "małymi epokami lodowcowymi" i "średnimi okresami ociepleń". W piśmie "Science" naukowcy informują, że te anomalie klimatyczne były prawdopodobnie spowodowane zmianami związanymi ze zjawiskiem El Nino i tzw. Oscylacją Północnoatlantycką (NAO). Specjaliści zapewniają, że badania zjawisk z przeszłości mogą pomóc udoskonalić modelowanie klimatu w przyszłości.

Oscylacja Północnoatlantycka jest jednym z najdawniej znanych systemów cyrkulacyjnych, kształtowanych przez różnice ciśnienia pomiędzy Azorami (Wyż Azorski) a Islandią (Niż Islandzki). To wielkoskalowe zjawisko klimatyczne, występujące w rejonie Północnego Atlantyku i tworzące w systemie klimatycznym naszej planety wyraźnie funkcjonujący podsystem. Jego skutki obejmują rozległe przestrzenie półkuli północnej - od wschodnich wybrzeży Ameryki Północnej po Nizinę Rosyjską, Zachodnią Syberię i Bliski Wschód, od atlantyckiej Arktyki, po atlantyckie tropiki.

El Nino to anomalia pogodowa, powstająca gdy pasaty wiejące nad równikiem zmieniają swój kierunek lub po prostu zanikają.

"Zrekonstruowaliśmy wzory temperatur na powierzchni Ziemi podczas trwania tych okresów" - tłumaczył prof. Michael Mann ze Stanowego Uniwersytetu w Pensylwanii, który kierował badaniami. Wraz ze współpracownikami zrekonstruował klimat z okresu 1,500 lat na Ziemi - zbierając wskazówki z takich źródeł jak: rdzenie lodowe, koralowce i pierścienie drzew. Mogą one być wykorzystane do śledzenia zmian klimatu setki lat temu.

Ekspert wyjaśniał, że dane pozwoliły zespołowi oszacować jak naturalne czynniki, włączając erupcje wulkaniczne i zmiany aktywności słońca zmieniały klimat w przeszłości.

"Dane wykorzystaliśmy w modelowaniu klimatycznym" - powiedział naukowiec BBC News. Te modele ujawniły, że naturalne czynniki zmieniały temperatury powierzchniowe na planecie, co zapoczątkowało mechanizm reakcji zwrotnej, czyli El Nino lub Oscylację Północnoatlantycką. To wytwarzało regionalne wzory w klimacie znane w średnich okresach ociepleń oraz małych epokach lodowcowych.

"El Nino i NAO są zjawiskami dynamicznymi, które mogą prowadzić do zmian w ilości opadów deszczu i okresach suszy oraz wpływają na aktywność huraganów. Rozprowadzają one ciepło po całym globie, prowadząc do ocieplenia w jednym regionie planety i ochłodzenia w innym" - wyjaśniał prof. Mann.

Odkrycie umożliwiło zespołowi określić, które modele mogą być pominięte w "mechanizmach regionalnych", które wpływają na klimat. Kluczową rzeczą, odkrytą przez ekspertów było to, że w przeszłości, kiedy planeta była ocieplana przez naturalne czynniki, musiała zareagować innym mechanizmem zwrotnym znanym jako efekt La Nina. Zjawisko to może być traktowane jak przeciwieństwo El Nino - rodzaj "zimniejszej fazy" zjawiska El Nino.

Prof. Mann tłumaczył, że "warunki klimatyczne powodowane przez La Nina przynoszą zimniejsze temperatury niż normalnie na wschodnim i środkowym, tropikalnym Pacyfiku oraz suchsze niż normalnie warunki na pustynnym południowym zachodzie USA".

La Nina to sytuacja w tropikalnym Pacyfiku z wiatrami pasatowymi silniejszymi niż średnia. Jest związana ze zjawiskiem El Nino. Wiatry pasatowe mają składową wiatru wiejącą ze wschodu i spiętrzają ocean (o około 60 cm) w zachodnim Pacyfiku, transportują także wilgotność. Temperatura oceanu w zachodniej części Pacyfiku jest stosunkowo wysoka co powoduje burze i powstawanie cyklonów tropikalnych.

Większość modeli klimatycznych wykorzystywanych przez Międzyrządowy Zespół ds. Zmian Klimatu (IPCC) pokazują, że Ziemia będzie odpowiadać na globalne ocieplenie kierunku uaktywniania El Nino.

Ale kilka z tych modeli reaguje, uruchamiając efekt La Nina i sugeruje, że kiedy ogrzewamy powierzchnię Ziemi, system klimatyczny próbuje ją równoważyć, oziębiając.

IPCC to organizacja założona w 1988 przez dwie organizacje Narodów Zjednoczonych - Światową Organizację Meteorologiczną (WMO) oraz Program Środowiskowy Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNEP) w celu oceny ryzyka związanego z wpływem człowieka na zmianę klimatu.

"Jeśli reakcja Ziemi w przeszłości jest analogiczna do wzrostu temperatur powodowanego przez gazy cieplarniane, to może to prowadzić do uwierzytelnienia tych nielogicznych poglądów na temat reakcji La Nina na globalne ocieplenie" - powiedział prof. Mann. Dodał, że reakcja Ziemi na gazy cieplarniane, wliczając globalne ocieplenie może być bardziej złożone niż "naturalne" ocieplenie.

"Nadal jest bardzo dużo rozbieżności między różnymi modelami - w warunkach, w których El Nino zmienia się w odpowiedzi na rosnący poziom stężenia gazów cieplarnianych" - dodał naukowiec. KRF

PAP - Nauka w Polsce

kap

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024