PISM to instytucja państwowa, której głównym zadaniem jest prowadzenie badań w zakresie spraw międzynarodowych, jak również przygotowywanie w tym zakresie analiz, ekspertyz i studiów prognostycznych.

"Są to sprawy związane głównie z polityką międzynarodową, dyplomacją, stosunkami międzynarodowymi, historią dyplomacji. W PISM działa biblioteka, wydawnictwo, ale najważniejszą częścią instytucji jest Biuro Badań i Analiz, prowadzące kilka ważnych programów. Dotyczą one spraw bezpieczeństwa, międzynarodowych stosunków gospodarczych i bezpieczeństwa energetycznego, Unii Europejskiej, a także stosunków bilateralnych w Europie i najbliższego sąsiedztwa Polski" - wylicza Adamski, który po trzech latach pracy w instytucie od maja tego roku koordynuje ostatni z wymienionych programów.

Jak wyjaśnia, jest to program, który przed wszystkim bada polską politykę zagraniczną wobec poszczególnych państw, a także stosunki między różnymi państwami europejskimi. "Badamy nie tylko to, czym żyją media, ale i rzeczy znane zasadniczo tylko specjalistom. Przykładowo, między Niemcami i Włochami przed Międzynarodowym Trybunałem Sprawiedliwości w Hadze toczy się spór, dotyczący m.in. odszkodowań za śmierć włoskich cywilów w czasie drugiej wojny światowej. Ewentualny wyrok na korzyść Włoch może mieć wpływ także na relacje polsko-niemieckie. Wszak i polscy obywatele mogliby się domagać odszkodowań za śmierć swoich bliskich, zamordowanych podczas okupacji" - mówi politolog.

PISM jest finansowany z budżetu państwa, działa na mocy specjalnej ustawy przyjętej w 1996 roku. Rozpoczął działalność w 1999 roku. Instytut ma własne wydawnictwa, organizuje konferencje, dysponuje własnymi źródłami dodatkowego zarobku.

"Oczywiście nasza niezależność jest tym ograniczona, że nie powinniśmy uprawiać nauki abstrahującej od bieżących problemów, czy też wyzwań politycznych. Musimy także uwzględniać zapotrzebowanie zgłaszane przez decydentów politycznych, to, co oni uważają dla państwa za istotne" - dodaje Adamski.

Pracownik PISM podkreśla, że instytut od kilku lat wydaje serię "Polskie Dokumenty Dyplomatyczne", która ma zobrazować całokształt polskiej polityki zagranicznej. Są to obszerne dzieła, które zawierają niepublikowane wcześniej dokumenty zebrane przez wybitnych polskich historyków. Każdy tom obejmuje jeden rok, poprzedzony jest wstępem i zaopatrzony w indeks osobowy oraz rzeczowy. Redaktorem naczelnym serii jest prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej.

"Jest to wydawnictwo niemal pomnikowe; podobne istnieją w innych państwach, które mają nieco większe od przeciętnych ambicje międzynarodowe i większy potencjał. Choć musimy nadrobić wieloletnie opóźnienia, to seria bardzo dobrze się rozwija, jest doceniana w Polsce i zagranicą, przygotowujemy też angielskie przekłady dokumentów" - ocenia politolog.

Seria ma nadrobić zaległości prezentując w ponad 70 tomach dokumenty z lat 1918-1989. Są to źródła pisane dotyczące stosunków Polski z zagranicą wytworzone przez polskie organy władzy, instytucje publiczne, prasę, partie polityczne i inne organizacje społeczne, jak również dokumenty przechowywane w zespołach archiwalnych tych podmiotów.

Historycy pracują nad materiałami z okresu II Rzeczypospolitej i Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Redaktorzy zajmują się też dokumentacją władz RP na emigracji wytworzoną do 5 lipca 1945 r. oraz późniejszymi dokumentami wytworzonymi przez władze w Warszawie. Podstawową rolę odgrywają źródła MSZ, Rady Ministrów i jej kancelarii, korespondencja z ministerstwami, a po 1945 r. - akta partyjne (przede wszystkim z zasobu KC PZPR).KOL

PAP - Nauka w Polsce

agt/ bsz