"Izba senatorska i poselska po wysłuchaniu wniosków Komisyi Sejmowych, zważywszy potrzebę nadania jednostajnej oznaki, pod którą winni łączyć się wszyscy Polacy, postanowiły i stanowią: Artykuł 1. Kokardę narodową stanowić będą kolory herbu Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, to jest kolor biały z czerwonym. Artykuł 2. Wszyscy Polacy a mianowicie Wojsko Polskie te kolory nosić mają w miejscu, gdzie takowe oznaki dotąd noszonymi były" - głosiła uchwalona 7 lutego 1831 roku ustawa Sejmu Królestwa Polskiego. Tym samym przyjęto pierwszą prawną regulację flagi polskiej.

Po raz pierwszy barwy biała i czerwona zostały uznane za narodowe podczas obchodów pierwszej rocznicy Ustawy Rządowej z 3 maja 1791 roku. Panie miały wówczas na sobie białe suknie przepasane czerwoną wstęgą, zaś panowie wystąpili udekorowani biało- czerwonymi szarfami.

W czasach zaborów - mimo regulującej to uchwały powstańczego Sejmu z 1831 roku - nie było jeszcze utrwalonej tradycji używania polskiej flagi, jako flagi biało-czerwonej. Często z całym przekonaniem używano wersji odwrotnej, czyli flagi czerwono- białej. Zamieszanie w tej mierze pogłębiali zaborcy, zwłaszcza Niemcy i Rosjanie, którzy - dla pozyskania Polaków - na swoich drukach umieszczali, jako "polską", flagę czerwono-białą.

Jak przypomina Kondracki, po raz pierwszy na masową skalę wykorzystano flagi biało-czerwone w trakcie manifestacji patriotycznych, odbywanych pod okupacją niemiecką 3 maja 1916 roku - w 125. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.

Brak jednomyślności co do tego, jak ma wyglądać flaga odrodzonego państwa wyraził się m.in. tym, że równocześnie często stosowano nad wyraz efektowną flagę, z białym orłem umieszczonym na czerwonym płacie. Ostatecznie, ze względu na rozszerzającą się popularność flagi w wersji biało-czerwonej, taki właśnie wzór zatwierdził Sejm ustawą z 1 sierpnia 1919 roku. Ustalone wtedy proporcje szerokości do długości (5:8) obowiązują po dziś dzień. Ustawa z 1919 roku wprowadzała też flagę biało-czerwoną z herbem państwa (białym orłem na czerwonym tle) w środku górnego, białego pasa. Utrwaliło się, że na lądzie jest to flaga używana jedynie jako flaga poselstw i konsulatów, na morzu zaś - jako bandera handlowa.

"Biało-czerwona flaga towarzyszyła dziejom Polski przez cały niemal XX wiek. Zagrzewała do boju żołnierzy polskich formacji regularnych i partyzantów. Biało-czerwona flaga, co prawda o zachwianych proporcjach szerokości do długości - zawisła 18 maja 1944 roku na ruinach klasztoru Monte Cassino. Nasza flaga krzepi serca w chwilach triumfów. Podnosiła też zawsze na duchu w chwilach narodowych klęsk. Powinna być znakiem naszej dumy narodowej" - mówi dr Kondracki.

Żałuje przy tym, że czasem - przy wywieszaniu naszej flagi w towarzystwie innych flag - nie zachowuje się zasady uprzywilejowania własnej flagi narodowej. "W przypadku nieparzystej liczby wywieszonych flag, takim uprzywilejowanym miejscem jest miejsce środkowe. Prawidłowo swoją trójkolorową flagę wywieszają przed ambasadą w Warszawie Bułgarzy" - dodaje.

"Polska flaga nie jest jedyną flagą w Europie wykorzystującą biało- czerwony układ barw. Taki układ mają flagi Czech, Turyngii, Tyrolu i Górnej Austrii, a ponadto wielu miast, zwłaszcza - co ciekawe - w Niemczech"- mówi dr hab. Tadeusz Kondracki. Spośród obecnie występujących państw podobną do naszej flagę, ale w odwrotnym układzie barw (czerwono-białym) mają Indonezja i Monako.

Święto flagi jest obchodzone w wielu państwach świata, m.in. w Stanach Zjednoczonych, Meksyku, Kanadzie, Finlandii i Szwecji. ESZ

PAP - Nauka w Polsce

agt/bsz