Obydwa ośrodki powstaną w Warszawie - jeden w Instytucie Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN, a drugi w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN - informuje w czwartek FNP na stronie internetowej. Kierować nimi będą wybitni polscy badacze o uznanym na świecie dorobku naukowym.

Środki na realizację obu projektów zostały przyznane w ramach rozstrzygniętego właśnie czwartego ogólnopolskiego konkursu FNP na Międzynarodowe Agendy Badawcze. Program ten realizowany jest od listopada 2015 r. ze środków pochodzących z Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój (POIR). Jego efektem ma być powstanie w Polsce wyspecjalizowanych, wiodących w skali światowej ośrodków naukowych.

We współpracy z warszawskim Instytutem Nenckiego PAN powstanie Centrum Doskonałości BRAINCITY. Pokierują nim prof. Leszek Kaczmarek i dr hab. Ewelina Knapska. Celem BRAINCITY jest zrozumienie i wykorzystanie złożonej plastyczności ludzkiego mózgu w celu zwalczania chorób.

"Nasza wiedza w zakresie neurobiologii, funkcjonowania i dysfunkcji mózgu wzrasta w ostatnich latach w niebywałym tempie. Wszystkie te znamienne osiągnięcia technologiczne i metodologiczne zostaną wykorzystane w BRAINCITY. Celem nadrzędnym naszej działalności będzie wypracowanie nowych rozwiązań poprawiających profilaktykę, diagnostykę, monitorowanie oraz leczenie chorób i patologii związanych z plastycznością mózgu" – mówi cytowany w komunikacie FNP prof. Leszek Kaczmarek.

Międzynarodowym partnerem strategicznym przedsięwzięcia będzie Europejskie Laboratorium Biologii Molekularnej (EMBL). Projekt BRAINCITY otrzymał dofinansowanie w wysokości ponad 39 mln zł na okres pięciu lat.

Z kolei w ramach drugiego zwycięskiego projektu, w ośrodku CENTERA (Centrum Badań i Zastosowań Technologii Terahercowych) polscy fizycy pracować będą nad tzw. "luką terahercową". Centrum, które prowadzone będzie w Instytucie Wysokich Ciśnień PAN w Warszawie, kierować będą profesorowie Wojciech Knap i Thomas Skotnicki.

Jak czytamy na stronie FNP, promieniowanie terahercowe jest promieniowaniem elektromagnetycznym o częstościach oscylacji rzędu 1012 Hz - jest to więc pasmo leżące pomiędzy podczerwienią a mikrofalami. Pomimo tego, że jest ono znane od dawna, dotychczas nie jest praktycznie wykorzystywane przez człowieka na szeroką skalę.

"Luka terahercowa kryje w sobie niezmierzone możliwości eksploracji, zarówno na polu naukowym, jak i gospodarczym. W przeciwieństwie do promieniowania rentgenowskiego i ultrafioletowego, fale THz nie są szkodliwe dla ludzi ani zwierząt. Dla fal THz przewidziano szereg ciekawych zastosowań, m.in. w komunikacji, przemyśle, rolnictwie i handlu" – tłumaczy cytowany w komunikacie FNP prof. Wojciech Knap. Aby zrealizować cele projektu, jego autorzy planują utworzenie interdyscyplinarnego środowiska złożonego z czołowych badaczy w dziedzinie fizyki, chemii, materiałoznawstwa, elektroniki, informatyki, telekomunikacji i nauk przyrodniczych.

Na projekt CENTERA Fundacja przyznała środki w wysokości ponad 34 mln złotych na okres pięciu lat. Zagranicznymi partnerami ośrodka będą: Uniwersytet Goethego we Frankfurcie oraz CNRS: Instytut Elektroniki, Mikroelektroniki i Nanotechnologii w Lille.

Do tej pory finansowanie w programie MAB zdobyło siedem projektów, m.in.: ośrodek ReMedy, który powstał w Centrum Nowych Technologii Uniwersytetu Warszawskiego i jest kierowany przez prof. Agnieszkę Chacińską i prof. Magdę Konarską. Również w CeNT UW zlokalizowany jest projekt Centrum Optycznych Technologii Kwantowych prof. Konrada Banaszka, którego strategicznym partnerem zagranicznym jest Uniwersytet w Oksfordzie. W ramach programu MAB realizowany jest także m.in. projekt "Międzynarodowe Centrum Badań nad Szczepionkami Przeciwnowotworowymi". Z kolei Centrum ICCVS zostało uruchomione na Uniwersytecie Gdańskim przez dwóch naukowców z zagranicy: prof. Theodora Huppa i prof. Robina Fahraeusa.

Kolejny konkurs w programie Międzynarodowe Agendy Badawcze został ogłoszony 23 lipca. Wnioski do konkursu mogą składać wybitni naukowcy z całego świata, którzy zamierzają realizować projekt MAB w jednostce na terytorium Polski, z wyłączeniem województwa mazowieckiego. Termin składania wniosków mija 14 września br. 

PAP - Nauka w Polsce

kflo/ ekr/