W postać generała Fieldorfa wcielił się Olgierd Łukaszewicz. W filmie zagrali też m.in. Alicja Jachiewicz, Magdalena Emilianowicz, Anna Cieślak i Zbigniew Stryj. Scenariusz napisał Ryszard Bugajski, wspólnie z Krzysztofem Łukaszewiczem.

Bugajski ma w reżyserskim dorobku m.in. głośny dramat "Przesłuchanie" oraz spektakl telewizyjny "Śmierć rotmistrza Pileckiego" (2006) o Witoldzie Pileckim, bohaterskim żołnierzu AK, który tak jak Emil Fieldorf został po wojnie stracony przez komunistów.

"Generał Nil" to opowieść o człowieku, który bardzo zasłużył się dla Polski, który kochał swój kraj i powinien mieć w nim pomnik, a tymczasem w tej samej Polsce został stracony - powiedział Bugajski na czwartkowej konferencji prasowej w Warszawie.

Przypomniał, że komunistyczna propaganda starała się przez lata wymazywać z historii nazwisko Fieldorfa, skazać go na zapomnienie. Dlatego obecnie wielu Polaków w ogóle nie wie o istnieniu generała "Nila", wielkiego patrioty i bohatera.

Twórcy filmu podkreślili, że życie Emila Fieldorfa to "pasmo walk i poświęcenia dla Polski, aż do najwyższej ceny, jaką zapłacić może człowiek w obronie ideałów".

Konsultantem historycznym filmu był Jacek Pawłowicz z IPN. W ocenie Pawłowicza - który sprawdzał, czy wydarzenia przedstawione w filmie odpowiadają historycznym realiom - "Generał Nil" jest filmem "głęboko prawdziwym i powinien mieć bardzo dobry odbiór".

August Emil Fieldorf urodził się 20 marca 1895 r. w Krakowie. W latach 1914-1917 służył w Legionach Polskich, a następnie w Polskiej Organizacji Wojskowej. Od listopada 1918 r. był żołnierzem Wojska Polskiego, w latach 1919-1920 uczestniczył w kampanii wileńskiej.

Po wojnie pozostał w służbie czynnej. Po klęsce kampanii wrześniowej przez Węgry przedostał się do Francji, gdzie ukończył kursy sztabowe i został awansowany na pułkownika. We wrześniu 1940 r. jako emisariusz został przerzucony do kraju.

Początkowo działał w warszawskim Związku Walki Zbrojnej (ZWZ), a od 1941 r. współpracował z ZWZ w Wilnie i Białymstoku. W sierpniu 1942 r. został mianowany dowódcą Kedywu Komendy Głównej AK. Służbę na tym stanowisku pełnił do lipca 1944 r., kiedy został zastępcą dowódcy Armii Krajowej, gen. Leopolda Okulickiego.

Na krótko przed upadkiem Powstania Warszawskiego, rozkazem Naczelnego Wodza Kazimierza Sosnkowskiego, awansował na generała brygady i objął stanowisko Naczelnego Komendanta organizacji NIE, kadrowego odłamu Armii Krajowej, przygotowanego do działań w warunkach sowieckiej okupacji.

7 marca 1945 r. został aresztowany przez NKWD w Milanówku pod fałszywym nazwiskiem Walenty Gdanicki i nierozpoznany - zesłany do obozu pracy na Uralu. Po odbyciu kary, w październiku 1947 r. wrócił do Polski i osiedlił się pod fałszywym nazwiskiem w Białej Podlaskiej. Przebywał następnie w Warszawie i Krakowie, a w końcu osiadł w Łodzi. W odpowiedzi na ogłoszoną w 1947 r. amnestię, ujawnił się w lutym 1948 r.

10 listopada 1950 r. został zatrzymany przez funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego (MBP) w Łodzi. Przewieziono go do Warszawy i osadzono w areszcie śledczym MBP przy ul. Koszykowej. Osadzono go następnie w więzieniu przy ul. Rakowieckiej. Pomimo tortur, Fieldorf odmówił współpracy z Urzędem Bezpieczeństwa.

Wojskowy Prokurator Naczelnej Prokuratury Wojskowej ppłk Helena Wolińska wydała postanowienie o tymczasowym aresztowaniu generała z artykułu 86: "Kto usiłuje przemocą zmienić ustrój Państwa Polskiego podlega karze więzienia na czas nie krótszy od pięciu lat albo karze śmierci".

Śledztwo przeciw generałowi wszczęto 20 grudnia. Rozpoczęły się intensywne przesłuchania trwające do 30 lipca 1951 roku. 4 sierpnia sporządzono akt oskarżenia. 16 kwietnia 1952 r. w gmachu Sądu Wojewódzkiego dla m.st. Warszawy rozpoczęła się "rozprawa główna" przy drzwiach zamkniętych.

Sąd skazał gen. Fieldorfa na karę śmierci przez powieszenie. Zasądzono także utratę praw publicznych i obywatelskich, praw honorowych oraz przepadek mienia. Generał miał występować przeciwko "bojownikom o wolność i wyzwolenie społeczne".

Wspomniany artykuł 86. dekretu PKWN był narzędziem bezprawia sądowego w walce politycznej, prowadzonej przeciwko AK i całemu niepodległościowemu podziemiu. Z tego samego artykułu orzekano także kary wymierzane niemieckim zbrodniarzom wojennym.

Wyrok na gen. Fieldorfa został zatwierdzony przez Sąd Najwyższy 20 października 1952 roku. 24 lutego 1953 r. gen. Emil Fieldorf został stracony przez powieszenie w więzieniu mokotowskim w Warszawie przy ul. Rakowieckiej. Ciało pochowano w nieznanym miejscu.

PAP - Nauka w Polsce, Joanna Poros

bsz