Zajmuje się m.in. opracowywaniem nowych metod obserwacyjnych i pomiarowych w obszarze optyki oraz optoelektroniki, konstrukcją i technologią urządzeń optycznych i optoelektronicznych oraz wytwarzaniem unikatowych urządzeń optycznych i optoelektronicznych na potrzeby różnych gałęzi przemysłu i nauki.

Od sześciu dekad wyprodukowane w Instytucie specjalistyczne urządzenia trafiają do laboratoriów przemysłowych, akademickich, badawczych i analitycznych w całej Polsce. 

INOS znany jest dobrze również poza granicami kraju. Bierze udział w pracy nad wspólnymi projektami badawczymi Unii Europejskiej, współpracuje także bezpośrednio (wspólne projekty, wymiana informacji naukowo-technicznej, udział w konferencjach naukowych) z pokrewnymi sobie placówkami badawczymi m.in. w Kanadzie (National Optics Institute w Quebecu), Wielkiej Brytanii (Uniwersytet w Warwick), Hiszpanii (Katedra Optyki Wydziału Fizyki Uniwersytetu Santiago de Compostela, Uniwersytet Jaume I w Castellon de la Plana, AIDO Technological Institute w Walencji), Rosji (Vavilov State Optical Institute - GOI- w Petersburgu), USA (Stowarzyszenie Optyków i Optoelektroników), Kolumbii (National University of Columbia), Szwecji (Royal Institute of Technology).

W Instytucie Optyki Stosowanej powstały m.in., znajdujące zastosowanie w pracowniach naukowych, laboratoriach i w przemyśle, objętościowe siatki dyfrakcyjne dla nowej generacji urządzeń spektrometrycznych, mikrointerferometry do pomiarów włókien optycznych i tekstylnych, video-mikroskopy do obserwacji wzrostu kryształów cukru w warnikach cukrowni, nebulizery (rozpylacze) ultradźwiękowe oraz mikrokapilarne do niektórych typów spektrometrów, czy mikroskopy porównawcze do badań kryminalistycznych. Ostatnio opracowano tu także m.in. tomograf laserowy do badania jakości materiałów półprzewodnikowych, skateroskop laserowy do pomiarów mikrochropowatości powierzchni elementów optycznych płaskich, system pomiarowy OMACS, przeznaczony do badań procesów pękania materiałów ceramicznych.

Osobną grupę osiągnięć Instytutu stanowią urządzenia mikroskopowe opracowane i opatentowane przez światowej renomy specjalistę od mikroskopii świetlnej, zmarłego w roku 2002 prof. Maksymiliana Plutę. Ponad 45 lat tytanicznej pracy naukowej Profesora w INOS – jak mówi Lesław Badowski, kierownik Działu Zarządzania, Marketingu i Spraw Osobowych - zaowocowało 230 publikacjami naukowymi w najważniejszych czasopismach poświęconych optyce oraz 26 patentami, z których ponad połowa została wdrożona w produkcji przez nieistniejące już dziś Polskie Zakłady Optyczne, produkujące i eksportujące w latach 60. i 70. mikroskopy optyczne do ponad 60 krajów świata. Trzytomowa monografia „Zaawansowana mikroskopia optyczna” napisana przez prof. Plutę w języku angielskim i wydana w końcu lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku przez Elsevier Publisher, we współpracy z PWN, przyniosła mu w roku 1995 nagrodę Fundacji Nauki Polskiej. Dziś monografia ta jest uznawana na świecie za najważniejszą publikację książkową XX wieku dotyczącą mikroskopii świetlnej. Dla uhonorowania zasług profesora dla nauki polskiej oraz wyróżnienia jego szczególnego wkładu w rozwój Instytutu, dyrekcja i załoga oraz Rada Naukowa zwróciła się do organu założycielskiego z prośbą o nadanie instytutowi imienia Maksymiliana Pluty.

INOS zatrudnia obecnie 56 osób. 20 października w Instytucie Biocybernetyki i Inżynierii Biomedycznej PAN w Warszawie odbyło się sympozjum jubileuszowe z udziałem m.in. przedstawicieli ministerstwa gospodarki oraz ministerstwa nauki, w trakcie którego przypomniano dorobek INOS oraz nakreślono wizję jego działania w przyszłości.

PAP - Nauka w Polsce, Waldemar Pławski

bsz