Nauka dla Społeczeństwa

28.03.2024
PL EN
09.12.2006 aktualizacja 09.12.2006

Polskie naukowe osiągnięcia medyczne według PAN

labor.100.jpg labor.100.jpg

<p><strong>Badania nad lekami przeciwdepresyjnymi, procesami uzależniania się od narkotyków, krążeniem krwi w nerkach oraz nad leczeniem raka jelita grubego</strong> to - według <a href="http://www.pan.pl/">Polskiej Akademii Nauk</a> - najważniejsze obecnie polskie osiągnięcia w naukach medycznych. Doroczne nagrody Wydziału Nauk Medycznych PAN&nbsp; wręczono w piątek 8 grudnia w Warszawie. Ogłoszono jednocześnie, że nowym przewodniczącym Wydziału Nauk Medycznych PAN&nbsp; od 1 stycznia będzie prof. Wojciech Kostowski.</p>

 NIE BRAK TALENTÓW, BRAK PIENIĘDZY

Obecny przewodniczący Wydziału, prof. Andrzej Trzebski, zapytany przez "Naukę w Polsce PAP" o aktualną kondycję naszych nauk medycznych odparł: "Trudno byłoby powiedzieć, że nauki te mają dobre warunki. Jeśli są wybitne prace, to często stanowią one wynik heroizmu badaczy, którzy do pracy motywowani są własną pasją".

"Na przeszkodzie stoi brak pieniędzy na badania. Rezultat może być taki, że naukowcy otrzymają u nas nagrodę, a potem będą musieli wyjeżdżać z Polski i szukać sobie innego miejsca na świecie, by robić naukową karierę" - ocenia prof. Trzebski.

Nagrody wręczone przez PAN to Medal im. Jędrzeja Śniadeckiego (przyznawany jednemu naukowcowi za dorobek życia, z wyszczególnieniem najważniejszych badań) oraz cztery nagrody honorujące zespoły badawcze - dwie Nagrody Naukowe im. Jędrzeja Śniadeckiego i dwie Nagrody Naukowe Wydziału Nauk Medycznych PAN. Oficjalnie są to nagrody przyznane za rok 2006, jednak, jak zaznacza prof. Trzebski, dotyczyły one prac badawczych z trzech ostatnich lat.

PROFESOR VETULANI - NAGRODA ZA DOROBEK ŻYCIA

Medal im. Jędrzeja Śniadeckiego otrzymał prof. Jerzy Vetulani z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie. Akademia zwróciła szczególna uwagę na jego badania nad mechanizmem działania leków przeciwdepresyjnych, nad receptorami, za pomocą których adrenalina wywiera wpływ na organizm oraz nad rolą kanałów wapniowych w procesach uzależniania się od narkotyków.

"Zauważyliśmy, że leki przeciwdepresyjne działają z dużym opóźnieniem, co jest wielkim kłopotem dla pacjenta. Zastanawiając się, dlaczego tak się dzieje, przeprowadziłem wraz z zespołem badania biochemiczne i odkryłem, że leki przeciwdepresyjne zmieniają strukturę mózgu, wpływają na jego plastyczność" - mówi prof. Vetulani.

Profesor ustalił także, iż jedną z metod walki z uzależnieniami od narkotyków może być podawanie pacjentowi substancji blokujących kanały wapniowe, czyli struktury, przez które wapń wnika do komórki.

Naukowciec został doceniony również za popularyzację nauki. Przez 21 lat był redaktorem naczelnym najstarszego pisma popularnonaukowego w Polsce, krakowskiego "Wszechświata". Napisał też wiele popularnonaukowych książek, m.in. "Jak usprawnić pamięć".
"Już kiedy byłem małym chłopcem, chciałem być uczonym - wyrywać przyrodzie jej tajemnice. Dziś wiem, że nauka jest coś warta dopiero wtedy, kiedy uczeni potrafią o jej osiągnięciach opowiedzieć ludziom prostymi słowami" - podkreśla prof. Vetulani.

 MORFINA, NERKI, JELITO I OTRZEWNA

 Nagrodę otrzymali także inni naukowcy z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie - prof. Ryszard Przewłocki, dr Barbara Ziółkowska, dr Wiktor Bilecki oraz mgr Agnieszka Wawrzczak-Bargiele. Za sprawdzanie, jak morfina działa na organizm na poziomie pojedynczych cząsteczek dostali oni jedną z zespołowych Nagród Naukowych im. Jędrzeja Śniadeckiego.

Druga przypadła badaczom z Instytutu Medycyny Doświadczalnej i Klinicznej PAN w Warszawie. Za badania m.in. nad krążeniem krwi wewnątrz nerek uhonorowano nią prof. Janusza Sadowskiego, dr Bożenę Bądzyńską, dr Leszka Dobrowolskiego i dr Agnieszkę Walkowską.

 Nagrodę Naukową Wydziału Nauk Medycznych PAN otrzymał zespół z Centrum Onkologii – Instytutu im. M. Skłodowskiej-Curie w Warszawie. Za badania nad przedoperacyjną radioterapią raka jelita grubego dostali ją dr hab. Krzysztof Bujko, prof. Marek P. Nowacki oraz lek. med. Ewa Chmielik.

 Taką samą nagrodą uhonorowano badania nad tym, w jaki sposób różne choroby wpływają na otrzewną, czyli błonę wyściełającą jamę brzuszną. Nagrodę dostali naukowcy z Katedry i Zakładu Patofizjologii Akademii Medycznej w Poznaniu - prof. Janusz Witowski, prof. Andrzej Bręborowicz, dr Krzysztof Książek i dr Alicja Połubińska.

KOSTOWSKI - NOWY SZEF WYDZIAŁU MEDYCZNEGO PAN

 Prof. Wojciech Kostowski będzie pełnił tę funkcję w latach 2007-2010. Obecnie jest wiceprzewodniczącym Wydziału. Specjalizuje się w psychofarmakologii. Prowadził m.in. badania nad neuroprzekaźnikami, czyli substancjami, które przenoszą sygnały między komórkami nerwowymi - neuronami. Badał, jak jeden z neuroprzekaźników - noradrenalina - wpływa na działanie leków przeciwdepresyjnych. Wykazał też ważną rolę serotoniny i dopaminy w zachowaniach agresywnych u mrówek.

 W ostatnim dziesięcioleciu skupił się na problematyce działania środków uzależniających, w tym alkoholu, morfiny i kokainy. Jego zdaniem, na to działanie wpływ może mieć serotonina. Opracował własną koncepcję powstawania uzależnień opartą na założeniu, że rolę decydującą w tej kwestii może odgrywać upośledzenie zaspokojenia popędów.

Prof. Kostowski pracuje m.in. w Instytucie Psychiatrii i Neurologii w Warszawie. Jest członkiem kilku komitetów PAN - Nauk Fizjologicznych, Nauk Neurologicznych oraz Neurobiologii.
 
* * *
Patron kilku nagród PAN, Jędrzej Śniadecki, żył w latach 1768 - 1838. Był profesorem chemii i medycyny. Pierwszy przedstawił koncepcję przemiany materii w żywych organizmach jako dynamicznego procesu. Stworzył też pierwszy polski podręcznik chemii. Wykładał m.in. na Akademii Medyko-Chirurgicznej w Wilnie.

 PAP - Nauka w Polsce, Joanna Poros
reo


 

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

Copyright © Fundacja PAP 2024