<strong>Od ponad 40 lat, najpierw w Stanach Zjednoczonych, a potem stopniowo także w innych krajach do oceny prestiżu i siły oddziaływania czasopism naukowych stosuje się tzw. impact factor - ustalony przez Instytutu Filadelfijski indeks cytowań publikacji naukowych</strong>. Wypracowane przy jego ustalaniu kryteria brane są m.in. także pod uwagę przez Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego podczas oceny instytutów naukowych i wydziałów uczelni wyższych w Polsce. O sposobach ustalania wielkości wskaźnika IF oraz różnych opiniach uczonych na temat jego znaczenia i zasad funkcjonowania mówiono podczas zorganizowanego pod koniec września w Warszawie międzynarodowego sympozjum, z udziałem m.in. prof. Eugene Garfielda, twórcy Instytutu Filadelfijskiego i pomysłodawcy IF.
Instytut monitoruje ok. 15,5 tys. tytułów czasopism w 64 krajach, w tym 59 tytułów w Polsce. Zajmuje się gromadzeniem przetwarzaniem i udostępnianiem różnego rodzaju naukowych baz danych tworzonych na podstawie analizy czasopism naukowych, książek, patentów i wydawnictw konferencyjnych. ISI zapewnia dostęp do pokaźnej ilości danych, z których najbardziej znane to ISI Citation Index (indeks cytowań poszczególnych artykułów w czasopismach naukowych), ISI Journal Citation Reports (sumaryczny indeks liczby i dynamiki cytowań wszystkich artykułów w danym czasopiśmie) oraz Current Contents (spis zawartości czasopism wybranych z dziedzin nauki).
Lista czasopism indeksowanych przez IF obejmuje 7 tys. pozycji i przez ostatnie 10 lat pozostaje prawie na tym samym poziomie. Co roku pewna część czasopism z tej listy jest znika (gdy IF danego czasopisma spada poniżej pewnej dolnej granicy), a w to miejsce pojawiają się inne tytuły. Wielkość indeksu jest m.in. miarą wartości czasopisma, jak też na przykład miarą jakości badań naukowych opisywanych przez danego autora.
Bardzo wysoki IF mają m.in. interdyscyplinarne tygodniki "Science", czy "Nature", które starają się publikować jedynie informacje o istotnych odkryciach i są prenumerowane przez większość bibliotek świata. Ich IF wynosi ok. 25, co oznacza, że każda praca w nich zamieszczana jest cytowana średnio 25 razy w ciągu roku. Wysoki IF (ponad 10) mają kluczowe czasopisma przeglądowe.
IF jest sprawdzonym i cenionym sposobem pomiaru wartości czasopism, ale - jak mówi prof. Górski (znalazło to też oddźwięk w wypowiedziach niektórych dyskutantów podczas sympozjum) słyszy się niekiedy głosy, że daleko mu do doskonałości. Na przykład zdaniem niektórych uczonych IF preferuje czasopisma anglojęzyczne oraz badania, które są modne w USA. Stąd też impact factor ciągle stanowi temat pełnych emocji dyskusji wśród wydawców i pracowników nauki. Tak było też podczas warszawskiego spotkania, w którym wzięli udział goście zagraniczni reprezentujący środowiska i ośrodki naukowe ze Stanów Zjednoczonych, Holandii, Francji, Wielkiej Brytanii i Węgier.
W referatach mówiono o tym jak się powinno prawidłowo obliczać impact factor, jakie założenia przyjmować, by otrzymywać porównywalne wyniki, jak unikać pomyłek i nieporozumień. System pomiaru jakości badań naukowych z udziałem IF zmierza - mówi prof. Górski - w kierunku coraz lepszego jego uwiarygodnienia. Wykazuje z jednej strony, że Polska reprezentuje w niektórych dziedzinach nauk ścisłych bardzo wysoki poziom badań, a jednocześnie na przykład pozostaje na ostatnim miejscu w Europie, gdy chodzi o taki miernik jak innowacyjność.
PAP - Nauka w Polsce, Waldemar Pławski
bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
