"Oczekiwałem wyróżnienia dla chemików supramolekularnych, a po raz kolejny nagrodzono biochemików" - wyjaśnia.

Komitet Noblowski wyróżnił 4 października amerykańskiego naukowca za badania molekularnego mechanizmu transkrypcji w komórkach eukariotycznych.

"DNA to jedna molekuła o długości kilku metrów, która musi zmieścić się w komórce w określony, uporządkowany sposób. Przedmiotem tej nagrody jest właśnie sposób pakowania DNA w komórce" - tłumaczy prof. Piela.

Jak wyjaśnia, na nici DNA są specjalne molekuły, które powodują, że nić ta zaczyna się "zaginać". Znajdują się tam także specjalne molekuły, zwane histonami, które tworzą asocjaty - zespoły ośmiu molekuł. Pełnią one rolę szpulek, na które +nawija+ się DNA. Histony mają dodatkowo luźne końce, które służą do rozpoznawania innych molekuł i dalszego pakowania nici DNA.

Jak wyjaśnia chemik, zwijanie nici DNA, na której kodowane są białka, a następnie jej transkrypcja, czyli odkodowanie białek, są możliwe dzięki istniejącym w niej silnym oddziaływaniom międzycząsteczkowym. "W nici DNA istnieje informacja o białkach, przesyłana do molekuły zwanej polimerazą, która biorąc kolejne trzy zasady DNA, wypuszcza następne przyłączone aminokwasy, tworząc w ten sposób z nich białka" - mówi naukowiec.

"Polimeraza jest maszyną, do której te produkty - zasady - przychodzą w sposób uporządkowany, a cząsteczki - nukleosomy, które odkrył Kornberg, udostępniają polimerazie tylko niektóre, potrzebne fragmenty DNA" - dodaje. "W każdej komórce mamy maszynę Kornberga. Jest rzeczą niewątpliwą, że badania prowadzone przez tego uczonego dotyczą samego sedna informacji zawartej w DNA i przekazywania jej do żywego organizmu" - wyjaśnia.

Jak zaznacza, dzięki posiadaniu informacji o tym, dlaczego doszło do nieprawidłowego upakowania DNA w komórce, będzie można opracowywać sposoby zablokowania takich fragmentów DNA, które są genetycznie wadliwe.

PAP - Nauka w Polsce, Bogusława Szumiec-Presch
reo