Historia i kultura

W poszukiwaniu idealnego języka

jezyki.90.jpg
jezyki.90.jpg

<p><strong>O sztucznych językach, ich naturze, konstrukcjach i historii</strong> opowiadała podczas wykładu w ramach X Festiwalu Nauki w Warszawie dr Magdalena Derwojedowa z <a href="http://www.uw.edu.pl/">Uniwersytetu Warszawskiego</a>. Jak tłumaczyła, sztucznie stworzony język Laadan klasyfikuje na przykład rzeczywistość w sposób charakterystyczny dla kobiet, natomiast mężczyźni w typie macho mogliby porozumiewać się w języku klingońskim. </p>

Języki sztuczne tworzono po to, żeby ułatwić komunikację albo zbliżyć ją do ideału - uważa badaczka. Ludzie poszukiwali uniwersalnych metod porozumiewania się, upraszczali struktury poprzez redukcję albo usztywnienie reguł.

Na przestrzeni wieków powstało kilka wielkich sztucznych systemów językowych, które do dziś znajdują sympatyków. Swoistą karierę w ostatnich latach zrobiły też te języki skonstruowane w celach artystycznych, na przykład po to, by ubarwić dzieła literatury fantastycznej.

Język Laadan to jeden z języków filozoficznych, który oferuje szeroki asortyment wyrażeń o silnym nacechowaniu emocjonalnym. "Listy dyskusyjne Laadanistek są dostępne w Internecie" – zapewnia badaczka.

Język ten badaczka przeciwstawiła językowi stworzonemu na potrzeby serialu Star Trek.

"Zapis języka klingońskiego przypomina zestaw narzędzi, którym można posługiwać się w walce. Symbole są ostre i sprawiają wrażenie ciężkich, a wymowa jest twarda" – wyjaśnia. Polonistka zaskoczyła słuchaczy informacją, że na ów język bohaterów filmu o kosmicznych podróżach przełożono m.in. "Hamleta".

Z analiz Derwojedowej wynika, że dużym powodzeniem do dziś cieszą się języki logiczne, na przykład Loglan, który miał umożliwić człowiekowi dialog z komputerem.

Z języków pomocniczych, czyli tych, które miały zlikwidować bariery między ludźmi, najpopularniejszy jest esperanto. Równie jasny w swoich regułach volapuk, w XIX wieku uznawany był za język elity, podobnie jak piękna w wymowie i oparta na wzorcach romańskich interlingwa. Volapik doczekał się w czasach współczesnych internetowego radia.

"Opracowano nawet system komunikacji oparty na oktawie - w języku Solresol można spierać się  na fortepian i skrzypce" – mówi badaczka. "Z tej muzycznej pasygrafii mogą korzystać nawet osoby głuche, ponieważ nuty zostały również przetłumaczone na mowę gestów" - dodaje. Wśród pasygrafii (sztucznych pisanych języków międzynarodowych)  znajdują się też systemy wzorowane na języku chińskim, w bardzo logiczny i złożony sposób porządkujące świat pojęć.

Sztuczny język miał najczęściej ułatwić komunikację, choćby relacje handlowe.

Tzw. Basic English, czyli podstawowy angielski, składa się z 850 słów, z których około 600 stanowią rzeczowniki, a czasowniki zostały zredukowane do najbardziej ogólnych (np. przyjść zamiast przyjechać, przybyć, dotrzeć itd.)
Badaczka omówiła również język, który znany jest niemal wszystkim internautom, a określany angielską nazwą "phonetic-picture-writing". Chodzi o język symboli, które można stworzyć wykorzystując wybrane klawisze komputerowe.

Jak przyznaje sama badaczka, choć języki tworzone przez człowieka mają dużą wartość dla naukowców, praktyczne znaczenie mogą mieć jedynie te, które służą do tłumaczenia maszynowego. Inne są albo zbyt trudne, albo zbyt specjalistyczne, żeby mogły przyjąć się w szerszych społecznościach.

PAP - Nauka w Polsce, Karolina Olszewska
reo

Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.

Czytaj także

  • Fot. Facebook/ Stołeczny Konserwator Zabytków

    Warszawa/ Kolejne znalezisko w Wiśle, tym razem szabla

  • 10.07.2025. Wydobyty z Jeziora Lednickiego zdobiony twarzą element konstrukcyjny zaprezentowany podczas konferencji prasowej w siedzibie Muzeum Pierwszych Piastów na Lednicy w Dziekanowicach, 10 bm. Rok ścięcia drewna do wykonania belki konstrukcyjnej oszacowano na 967 (w przedziale czasu między 960 a 975 r.). (ad) PAP/Jakub Kaczmarczyk

    Wielkopolskie/ Zaprezentowano unikatowe wyobrażenie twarzy odkryte na elemencie wałów grodu lednickiego

Przed dodaniem komentarza prosimy o zapoznanie z Regulaminem forum serwisu Nauka w Polsce.

newsletter

Zapraszamy do zapisania się do naszego newslettera