Chodzi tu o enzym telomerazę, która odpowiada za odbudowę i naprawę zakończeń chromosomów (tj. struktur, w których upakowane jest komórkowe DNA). Zakończenia te noszą nazwę telomerów, a ich zadaniem jest zabezpieczanie końcówek chromosomów przed zniszczeniem i zlepianiem się.

Wraz z każdym podziałem telomery ulegają skróceniu, a komórka starzeje się. Gdy osiągną one pewną krytyczną długość, komórka przestaje się dzielić i w końcu ginie. Mówiąc w skrócie, im krótsze stają się telomery, tym mniej życia mają przed sobą komórki.

U dorosłych osób telomeraza jest aktywna w komórkach szybko dzielących się, np. w komórkach odporności, a nie działa praktycznie we włóknach mięśniowych czy komórkach nerwowych. W miarę starzenia się organizmu spada aktywność telomerazy w komórkach, a możliwości odnowy tkanek maleją.

Z wcześniejszych badań wynikało, że pewne elementy stylu życia, np. zbyt kaloryczna dieta, brak ruchu, stres czy palenie papierosów, mogą obniżać aktywność telomerazy i w ten sposób przyspieszać skracanie się telomerów oraz proces starzenia się. Spadek aktywności tego enzymu jest też związany ze wzrostem ryzyka nowotworów złośliwych czy chorób serca.

Teraz naukowcy pod kierunkiem prof. Deana Ornisha z Preventive Medicine Research Institute w Sausalito (Kalifornia) oraz z University of California w San Fransisco wykazali, że wprowadzenie korzystnych zmiany w stylu życia może nasilić aktywność telomerazy.

Badania przeprowadzono w grupie 30 mężczyzn, u których zdiagnozowano niezbyt groźnego raka prostaty. Wszystkich poproszono o istotne zmiany stylu życia. Polegały one na wprowadzeniu diety uboższej w tłuszcze (tylko 10 proc. dziennej energii miało pochodzić z tej grupy związków) i w rafinowany cukier, a bogatszej w produkty z pełnego ziarna, owoce i warzywa. Wzbogacono ją także o witaminy i olej rybi. Ponadto, uczestnicy badania prowadzili regularnie umiarkowaną aktywność fizyczną, brali udział w zajęciach z radzenia sobie ze stresem, uczyli się technik relaksacyjnych i ćwiczeń oddechowych.

Na początku badań i po 3 miesiącach zmierzono aktywność telomerazy w ich komórkach odporności izolowanych z krwi. Wystarczającą liczbę danych do analizy zebrano dla 24 pacjentów.

Okazało się, że aktywność telomerazy w komórkach odporności pacjentów wzrosła niemal o 30 proc. Towarzyszył temu spadek poziomu "złego" cholesterolu (LDL) i złagodzenie stresów psychicznych.

Wyniki tych badań zdają się potwierdzać to co wiadomo od dawna - że zdrowy tryb życia może spowalniać procesy starzenia się, podsumowują naukowcy. JJJ

PAP - Nauka w Polsce

bsz