Mickiewiczowski "Ogródek Zosi" znajduje się w miejscu, które zawsze było dla mieszkańców pałacu swoistą enklawą. Za czasów ostatnich właścicieli Śmiełowa był to ogródek dziecięcy, w którym czternaścioro synów i córek Chełkowskich uczyło się pewnych prac ogrodniczych”, mówi kustosz Muzeum Andrzej Kostołowski.

Zagospodarowanie fragmentu parku z "ogródkiem Zosi" było oparte o mickiewiczowskie opisy ogrodów w Soplicowie. Także ten śmiełowski otacza „drewniany, drobny w cyfrę powiązany płotek”, a jego wnętrze pełne jest „bukietów trawy angielskiej i mięty”. Jest też trzecia ulubiona roślina wieszcza, kwitnąca teraz pięknie stokrotka.

Zieleni się soplicowski „ogród na ogórki”, w którym hrabia tak zainteresował się Zosią, że został przegoniony przez księdza Robaka („nie dla Waszeci owoc, nic z tego nie będzie”). Inne warzywa i zboża to marchew, bób, „owdzie podnosi złotą kitę kukurydza”, a „na każdym przykopie stoją jakby na straży w szeregach konopie”. Warzyw jest jednak w Śmiełowie znacznie mniej niż w soplicowskich opisach - uważa Kostołowski.

W ogródku rosną często wymieniane w „Panu Tadeuszu” konopie, łopian i mak. Nie brakuje szałwi, macierzanki i benedykty kardy. Ta ostatnia, dodawana w Soplicowie do znakomitych nalewek (tzw. benedyktynki), zakwitnie trochę później. „Szaleje za to kilkanaście odmian intensywnie pachnących bzów”, informuje kustosz.

Według Kostołowskiego, w Śmiełowie są też inne rośliny, które mogły rosnąć w Soplicowie – zioła, kwiaty starszych odmian, len, bylice. Sadzonki do „Ogródka Zosi” ofiarowują co roku prywatne firmy zielarskie i ogrodnicze, a doradcą w ich hodowli jest szef Polskiego Komitetu Zielarskiego, dr Jerzy Jambor z pobliskiej Klęki.

Chełkowscy kupili zadłużony majątek w Śmiełowie w 1886 roku. Wcześniej jego właścicielami byli Gorzeńscy, u których odpoczywał Mickiewicz. Od wielu lat śmiełowskie muzeum gromadzi pamiątki związane z życiem i twórczością wieszcza.

Za czasów Chełkowskich Śmiełów stał się bardzo szybko wzorcowym majątkiem, również poza granicami Wielkiego Księstwa Poznańskiego. Ten zasłużony ród gościł u siebie m.in. Henryka Sienkiewicza, Ignacego Paderewskiego, gen. Józefa Hallera, Wojciecha Kossaka i Władysława Tatarkiewicza. Chełkowscy gospodarzyli tutaj do 1939 roku. Od 1970 roku pałac jest własnością Muzeum Narodowego w Poznaniu.

Klasycystyczny obiekt składa się z piętrowej części głównej z czterokolumnowym portykiem jońskim oraz ćwierćkolistych galerii i pawilonów bocznych. Wokół pałacu rozciąga się park krajobrazowy z przełomu XVIII i XIX wieku ze starymi dębami i lipami. ZAK

PAP - Nauka w Polsce

reo