Zanikania jesionu na swoim terenie nie stwierdziło zaledwie ok. 13 procent spośród badanych polskich nadleśnictw. Według analiz przeprowadzonych przez Instytut Badawczy Leśnictwa w Warszawie, powierzchnia zamierających drzewostanów jesionowych wynosi prawie 11 tysięcy ha. Ogromną część tej powierzchni(ok. 4 tys. ha) zajmują drzewa w tzw. pierwszej klasie wieku, czyli do 20 lat. Są to drzewa sztucznego pochodzenia - sadzone, a nie z samosiewu.

"Na zamieranie jesionów wpływ ma najprawdopodobniej splot wiele czynników środowiskowych, takich jak susza, przymrozki, obniżenie poziomu wód gruntowych" – uważa dr inż. Tadeusz Zachara  z Zakładu Hodowli Lasu IBL.

W ramach prowadzonych przez IBL badań opracowano szczegółową ankietę, dotyczącą drzewostanów jesionowych i rozesłano ją do wszystkich nadleśnictw w Polsce. Pomierzono drzewostany w różnym wieku, zdrowe i zamierające, na różnych siedliskach i w różnych regionach Polski. Objawy silnego zamierania jesionów wykazano na ponad połowie powierzchni Lasów Państwowych, choroba rozwija się także w naturalnych odnowieniach, doprowadzając do zniszczenia ponad jednej trzeciej obszaru podrostów, czyli młodych drzewek z samosiewu, których wysokość przekroczyła pół metra. Drzewostany jesionowe zamierają w największym stopniu w centralnej i wschodniej Polsce, najlepiej mają się zaś na południu kraju.

Analiza cech biometrycznych drzewostanów opisanych przez naukowców ma wykazać, czy postępowanie hodowlane w drzewostanach jesionowych ma wpływ na ich odporność na zamieranie. "Wyniki badań niebawem będą opublikowane, między innymi w Kwartalniku Leśne Prace Badawcze" – informuje dr Zachara.

Jesion (Fraxinus) jest drzewem z rodziny oliwkowatych (Oleaceae). Obejmuje około 60 gatunków drzew i krzewów.  Występuje w strefie umiarkowanej półkuli północnej. Drewno jesionu - twarde, elastyczne i ciężkie wykorzystuje się w stolarstwie i meblarstwie. Ciemny jesion jest bardziej wytrzymały i twardszy niż dąb. Występuje 16 odcieni koloru drewna jesionu; im drewno jest ciemniejsze, tym twardsze.

Kora młodych gałązek i liście jesionu zawierają  flawonoidy, gorycze, kumaryny, olejki eteryczne i inne związki czynne, którymi leczy się między innymi miażdżycę, nadciśnienie i reumatyzm.
 
W mitach i legendach starożytnych ludów, jesion występuje jako Bóg lub jego pełnomocnik obdarzony magiczną mocą. W mitologii ludów północy odgrywa rolę drzewa wiadomości dobrego i złego, pod którym  odbywały się rady bogów.

W starożytności było to drzewo Aresa - boga wojny. Zeus, tworząc nowy porządek świata, miał stworzyć jesionowych ludzi. Wprowadzili oni jesionowe dzidy, których używanie weszło na wieki w zwyczaj ludów parających się wojennym rzemiosłem. Wierzono, że żadna brzechwa (strzała) nie niosła tak skutecznie i celnie do celu, jak jesionowa.

Drzewu temu przypisywano właściwości magiczne. Pochowany w trumnie jesionowej zmarły miał natychmiast osiągać spokój wieczny, sen zaś pod tym drzewem, „krzepił na umyśle”.

PAP – Nauka w Polsce, Marta Stankiewicz
reo