Zjednoczony Instytut Badań Jądrowych (ZIBJ) to międzynarodowa i międzyrządowa organizacja ds. badań naukowych. Prowadzi ona badania - teoretyczne i doświadczalne - w dziedzinie cząstek elementarnych, fizyki jądrowej i fizyki materii skondensowanej. W tym roku instytut obchodzi 50. rocznicę powstania. Polska jest członkiem ZIBJ od samego początku.
Instytut znajduje się w Dubnej (120 km od Moskwy). To właśnie tam odkryto pierwiastek o liczbie atomowej 105 i hiperon antysigma minus. Tam też wysunięto hipotezę oscylacji neutrinowych, kwarkowego modelu hadronów i wiele innych.
W Dubnej zbudowano także potężne urządzenia badawcze, w tym zespół akceleratorów, za pomocą których od lat poszukuje się pierwiastków superciężkich, znajdujących się na końcu tablicy okresowej. "Odkryto tam już kilka pierwiastków z tej grupy" - wyjaśnia prof. prof. Jerzy Bartke z Instytutu Fizyki Jądrowej im. H.Niewodniczańskiego w Krakowie.
"Drugie unikatowe urządzenie to impulsowy reaktor, który generuje neutrony w postaci krótkich impulsów. Taka wiązka neutronów nadaje się bardzo dobrze do badań w dziedzinie fizyki ciała stałego, np. badań strukturalnych kryształów" - dodaje fizyk.
"Akceleratory tego laboratorium pozwalają na przyspieszanie jąder atomowych do bardzo wysokich energii i na badania w dziedzinie relatywistycznej fizyki jądrowej" - wyjaśnia prof. Bartke, który przez sześć lat był zastępcą dyrektora Laboratorium Wysokich Energii ZIBJ.
ZIBJ powstał na mocy konwencji z 26 marca 1956 roku, podpisanej w Moskwie przez przedstawicieli 11 państw-założycieli. Obecnie należy do niego 18 państw, m.in. Białoruś, Republika Czeska, Polska, Rosja, Słowacja. W skład ZIBJ wchodzi osiem laboratoriów. Instytut zatrudnia ponad 6 tys. osób. Szkoli się tam też młodych naukowców.
Instytut współpracuje z uniwersytetami i ośrodkami badawczymi na całym świecie. Uczestniczy np. w realizacji projektu LHC (Large Hadron Collider, duży zderzacz hadronów), realizowanego w Europejskim Laboratorium Fizyki Cząstek CERN.
Polska jest członkiem instytutu od samego początku, a jednym z dwóch pierwszych wicedyrektorów ZIBJ był prof. Marian Danysz. Z instytutem współpracowali także tacy polscy fizycy, jak profesorowie Henryk Niewodniczański, Ryszard Sosnowski, Andrzej Hrynkiewicz, Jerzy Janik.
Uroczystości 50-lecia Zjednoczonego Instytutu Badań Jądrowych odbędą się w niedzielę 26 marca w Dubnej k. Moskwy. Szczegóły na stronie internetowej www.jinr.ru
PAP - Nauka w Polsce, Anna Zdolińska
reo
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
