Duże zainteresowanie geologów wzbudzają w ostatnich latach jaskinie pseudokrasowe, czyli powstałe w wyniku procesów innych niż rozpuszczanie skał przez wodę. Takie jaskinie są w Polsce stosunkowo liczne. Występują w wielu rejonach kraju, głównie w Beskidach - mówi badacz tych jaskiń, dr Jan Urban z <a href="http://www.iop.krakow.pl/default.asp">Instytutu Ochrony Przyrody PAN</a> w Krakowie.
KRASOWE I GRAWITACYJNE
Większość jaskiń na świecie powstała w wyniku rozpuszczania skał przez wodę, czyli procesu zwanego krasowieniem. Jaskinie takie występują w skałach ulegających rozpuszczaniu - w wapieniach, gipsach, dolomitach i solach kamiennych. Tak powstały m.in. nasze słynne jaskinie Raj w Górach Świętokrzyskich, Jaskinia Niedźwiedzia w Sudetach, liczne jaskinie Wyżyny Krakowsko-Wieluńskiej i Tatr.
W Polsce są jednak stosunkowo liczne także jaskinie powstałe w rezultacie procesów innych niż rozpuszczanie skał. Zwane są one jaskiniami pseudokrasowymi i występują najliczniej w Beskidach, zbudowanych z niekrasowiejących skał piaskowcowo-łupkowych. Jaskinie beskidzkie powstały wskutek pękania i rozsuwania się skał na zboczach górskich.
"W Beskidach zarejestrowano już prawie 900 takich jaskiń. Najdłuższa z nich ma ponad 1000 metrów. Niewielkie jaskinie erozyjno-wietrzeniowe rozwinęły się też w piaskowcach i kwarcytach Gór Świętokrzyskich" - wyjaśnia dr Urban.
INTERESUJĄCE DLA WIELU SPECJALISTÓW
Obserwacje beskidzkich lub sudeckich jaskiń o genezie grawitacyjnej zmierzają do rozpoznania mechanizmu i tempa rozwoju osuwisk. Badania jaskiń erozyjno-wietrzeniowych pozwalają bowiem ocenić, które z czynników erozji i wietrzenia - słońce, woda, wiatr czy mróz - odgrywały największą rolę w niszczeniu powierzchni ziemi w danym rejonie.
Jaskinie pseudokrasowe interesują także innych specjalistów: klimatologów, zoologów i botaników, ponieważ mają one charakterystyczny mikroklimat i mogą tam występować specyficzne organizmy żywe. Interesują one także archeologów i historyków, ponieważ były miejscami zamieszkiwanymi lub wykorzystywanymi przez ludzi od czasów prehistorycznych.
Przedstawiciele tych dziedzin nauki oraz speleolodzy zajmujący się jaskiniami niekrasowymi, już od lat 80. dwudziestego wieku spotykają się regularnie co kilka lat, żeby podzielić się wynikami swych badań i doświadczeniami. Najbliższe spotkanie odbędzie się w Polsce.
IX Międzynarodowe Sympozjum Pseudokrasu z udziałem przedstawicieli 14 krajów z Europy odbędzie się w maju 2006 r w Bartkowej koło Nowego Sącza na Pogórzu Beskidzkim.
Organizatorami Sympozjum są: Instytut Ochrony Przyrody PAN w Krakowie, Speleoklub Beskidzki i Speleoklub Bielsko-Biała oraz Sekcja Speleologiczna Towarzystwa Przyrodników im. Kopernika - informuje dr Urban.
PAP - Nauka w Polsce, Andrzej Markert
reo
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
