Tadeusza Kościuszkę  (1746-1817) uhonorowano już na różne sposoby. Jego imieniem nazwano najwyższy szczyt w Australii, niewielką wyspę na Oceanie Spokojnym, ma też liczne pomniki - w Polsce, USA, gdzie brał udział w wojnie o niepodległość, a od niedawna także w miejscu narodzin, na Białorusi,. „Czas, by został doceniony i w Warszawie, która była areną powstańczych wydarzeń” – mówi profesor i dodaje – „Kościuszko to przecież przywódca pierwszego w Polsce ogólnonarodowego powstania, w którym udział wzięła nie tylko szlachta, ale także chłopi, mieszczaństwo i, co warto szczególnie podkreślić, ludność żydowska”.

 KOŚCIUSZKO PONAD PODZIAŁAMI

 „Można powiedzieć, że po raz pierwszy w dziejach Polski wszystkie te grupy,  mieszczaństwo, szlachta, chłopi i Żydzi zostały włączone w nurt obywatelski” – zaznacza.

Mieszczanie, a wśród nich szewc Jan Kiliński, odegrali kluczową rolę w czasie bitew na terenie Warszawy. Postawa chłopów zaważyła na zwycięstwie pod Racławicami (1794 r.) nad wojskami rosyjskimi. „Kościuszko rozumiał również aspiracje Żydów, którzy także chcieli włączyć się do walki. Do tej pory byli oni odsuwani na bok, co uwidacznia brak zapisów regulujących stosunek do Żydów w Konstytucji 3 Maja. Naczelnik dał im do zrozumienia, że będzie walczył również o ich prawa” – wyjaśnia naukowiec.

Jest to wyraźny dowód potwierdzające wielkie zdolności przywódcze i pojednawcze Kościuszki. „Godne zauważenia jest to, że nawet po śmierci jego imię odgrywało ważną rolę – jednoczyło w służbie dla Ojczyzny. Do tradycji kościuszkowskiej przyznawali się przecież narodowcy, ludowcy, socjaliści, chrześcijańscy demokraci i piłsudczycy. W 1919 roku Józef Piłsudski, Józef Haller, Józef Dowbór-Muśnicki manifestowali zjednoczenie armii i Polski przed jego sarkofagiem na Wawelu. Jego imię nosiło słynny dywizjon lotniczy 303, biorący udział w Bitwie o Anglię w czasie II wojny światowej, a także 1. Dywizja Piechoty, która dotarła do Berlina w 1945 roku” – wylicza profesor Drozdowski.

Tadeusz Kościuszko był także świetnie wykształconym inżynierem wojskowym. „Swój talent objawił np. w czasie obrony Warszawy, otoczonej przez wojska Pruskie i Rosyjskie od lipca do września 1794 roku” – dodaje.

Badacz Insurekcji Kościuszkowskiej jest przekonany, że Warszawa to właściwe miejsce na pomnik Kościuszki. „Stolica bezskutecznie organizuje jego budowę już prawie 200 lat. A przecież Warszawa to arena działań powstańczych” – ubolewa profesor.

WIĘCEJ WIEDZY O NACZELNIKU

Pomnik ma stanąć na skwerze pomiędzy Pałacem Lubomirskich, a ulicą Marszałkowską. Na miejscu już stoi informujący o tym obelisk. „Złożyliśmy niezbędną dokumentację. Czekamy jeszcze na uchwałę Rady Miasta oraz na pomoc finansową. Koszt całego przedsięwzięcia szacujemy na milion złotych. Jeżeli zostaną spełnione te warunki, ogłosimy konkurs na wykonanie rzeźby. Zainteresowanie pomnikiem wśród artystów już jest ogromne. Nic dziwnego, może to być miara ich prestiżu na długie lata” – uważa naukowiec.

Są także inne drogi budowy monumentu. „Zwracaliśmy się o pomoc do spadkobierców tradycji lotniczej, do amerykańskich firm produkujących samoloty Boeing i Lockheed, a także do instytucji bankowej. Mamy także nadzieję na dar prezydenta USA w postaci kopii pomnika Kościuszki z Waszyngtonu, ofiarowanego Narodowi Amerykańskiemu w 1910 roku, notabene, przez Polonię Amerykańską, oraz na współpracę polsko-żydowską” – mówi prof. Drozdowski.

Budowa pomnika to jeden z punktów działalności Stowarzyszenia Budowy Pomnika Tadeusza Kościuszki. Organizacja popularyzuje także wiedzę o Kościuszce i jego epoce. „Wydaliśmy np. reprint z uzupełnieniami przedwojennej książki \\'Powstanie Kościuszkowskie\\' Artura Śliwińskiego. Organizujemy sesje naukowe, wykłady, upowszechniamy wiedzę w szkołach noszących imię naszego bohatera, m.in. w Warszawie, Piasecznie, Pułtusku i Brańsku. Inspirujemy także prace magisterskie i doktorskie” – wymienia profesor.

„Pracujemy nad zbiorem studiów pt. „Międzynarodowe aspekty Powstania Kościuszkowskiego”, wydaniem powieści Ignacego Kraszewskiego „Warszawa 1794 roku” i cyklu wierszy Marii Konopnickiej o Konstytucji 3 Maja i Insurekcji Kościuszkowskiej” – dodaje.

„Główne uroczystości kościuszkowskie w roku 210 rocznicy jego urodzin, przy poparciu Ministra Obrony Narodowej i Prezydenta Warszawy, organizujemy 21 kwietnia. W Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie odbędzie się sesja „Kościuszko w tradycji i literaturze narodowej”. Dzień później w Katedrze Polowej odbędzie się uroczysta Msza św., a po niej ulicami miasta nastąpi przemarsz i złożenie wieńców w kaplicy Zamku Królewskiego przed urną z sercem Naczelnika” – zaprasza prof. Drozdowski.

 PAP - Nauka w Polsce, Adam Lisiecki

reo