Meningokokowe zapalenie opon mózgowych jest poważną infekcją, która może w ciągu kilku godzin doprowadzić do śmierci z powodu ogólnoustrojowego stanu zapalnego - sepsy. Choroba objawia się gorączką, bólem głowy, sztywnością karku, wymiotami. U dzieci starszych i dorosłych może dochodzić do zaburzeń świadomości, senności, osłupienia, a nawet do śpiączki. Zdarzają się też napady padaczkowe, uszkodzenia nerwów czaszkowych.

Najbardziej narażone na zachorowania są małe dzieci - poniżej 5 roku życia i w nieco mniejszym stopniu - nastolatki. Jak wykazały dotychczasowe badania, ryzyko meningokokowego zaplenia opon u dzieci jest związane z takimi czynnikami, jak wcześniejsze infekcje dróg oddechowych, zwłaszcza wirusem grypy, narażenie na kontakt z dymem papierosowym, bieda, genetycznie uwarunkowane niedobory białka biorącego udział w reakcji na infekcję - tzw. lektyny wiążącej się z mannozą, przebywanie w zatłoczonych miejscach oraz całowanie dziecka w usta.

Mało jednak wiadomo na temat czynników ryzyka zapalenia opon u nastolatków.
 
Aby to sprawdzić naukowcy z Univeristy College w Londynie oraz innych ośrodków naukowych w Anglii przebadali grupę 114 nastolatków w wieku od 15 do 19 roku życia. Wszyscy z powodu meningokokowego zapalenia opon trafili do szpitali w 6 różnych regionach Anglii w okresie od stycznia 1999 r. do czerwca 2000 r.

Od badanych pobrano do analizy próbki krwi oraz wydzieliny z nosa i gardła. Informacje na temat potencjalnych czynników ryzyka zapalenia opon zebrano w trakcie wywiadu medycznego. Wyniki analizy porównywano z grupą kontrolną dobraną pod względem wieku i płci. 

Okazało się, że wcześniejsze infekcje górnych dróg oddechowych podnosiły ryzyko schorzenia niemal 3-krotnie, a intymne całowanie się z licznymi partnerami - niemal 4 razy. W przypadku osób, które całowały się z jednym, stałym partnerem ryzyko choroby było takie samo jak u osób aktualnie bez partnera.

Ryzyko zachorowania na zapalenie opon było ponadto wyższe niemal 4-krotnie dla nastolatków urodzonych jako wcześniaki oraz ponad 3-krotnie dla tych, którzy uczyli się lub studiowali, w porównaniu z osobami pracującymi. Jest to prawdopodobnie związane z większym zatłoczeniem w szkołach i na uczelniach, niż w miejscach pracy - spekulują autorzy badań.

Niższe ryzyko zachorowania na zapalenie opon mózgowych miały osoby zaszczepione przeciwko meningokokom oraz biorące udział w obrzędach religijnych. Ta druga zależność ma prawdopodobnie związek z odmiennym stylem życia.

Niedobory lektyny wiążącej mannozę nie miały wyraźnego wpływu na ryzyko zachorowania w tej grupie.

To wskazuje, że czynniki podnoszące ryzyko zachorowania na meningokokowe zapalenie opon są różne w przypadku dzieci oraz nastolatków.

Zdaniem autorów, z najnowszych badań można wnioskować, że czynnikiem, który ma szanse obniżyć ryzyko zachorowania nastolatków na tę niebezpieczną chorobę może być prosta zmiana stylu życia i niebezpiecznych zachowań. Jak wykazały badania, niektóre nastolatki mogą w ciągu dwóch tygodni całować się nawet z siedmioma partnerami.

Badacze nie liczą jednak, że kampanie społeczne na ten temat przyniosą istotne efekty. Znacznie lepsze skutki dałoby opracowanie skutecznej szczepionki przeciw meningokokom i powszechne szczepienia młodzieży, konkludują. JJJ

PAP - Nauka w Polsce

bsz