Badania przeprowadzono w rosyjskim Zjednoczonym Instytucie Badań Jądrowych w Dubnej. Nie mające jeszcze oficjalnej nazwy 113 i 115 są odpowiednio 20 i 21 sztucznie otrzymanymi pierwiastkami. Pierwszym był pluton, odkryty w roku 1940.

Obecność nowych pierwiastków po raz pierwszy udało się stwierdzić w roku 2004, ale obecne badania pozwoliły na potwierdzenie odkrycia (czym zajął się szwajcarski zespół kierowany przez dr Heinza Gaggelera).

Podczas eksperymentów za pomocą potężnego akceleratora bombardowano wirujący dysk z ameryku-243 wiązką jonów wapnia-48. Liczba atomowa
ameryku wynosi 95, zaś wapnia 20, toteż ich zderzenie może prowadzić do powstania atomu pierwiastka o liczbie atomowej 115. Do wychwytywania nowego pierwiastka zastosowano miedziany dysk umieszczony za dyskiem z ameryku.

Stosowany przy tej okazji izotop, wapń-48, jest pierwiastkiem bardzo kosztownym - miligram kosztuje tysiące dolarów, a potrzeba było kilku gramów...

Pierwiastek 115 rozpada się w ułamku sekundy, emitując złożoną z dwóch protonów i dwóch neutronów cząstkę alfa. Powstaje pierwiastek 113, który, emitując kolejną cząstkę alfa rozpada się na 111, później powstaje 109, 107... aż do pojawienia się względnie stabilnego 105 (który na cześć ośrodka w Dubnej nazywany jest dubnem (dubnium).

Licząc powstałe atomy dubnu (w sumie zaledwie 15) i emitowane cząstki alfa, udało się potwierdzić otrzymanie pierwiastków 113 i 115. Jednak aby można było nadać im nazwy, doświadczenie musi zostać powtórzone w innych krajach. Odpowiedni sprzęt mają Japonia, USA i Europa. PMW

PAP - Nauka w Polsce

bsz