Uspokaja wszakże, że takie zmiany nie będą pojawiały się "z dnia na dzień, jak w filmach katastroficznych". "Wystąpią w perspektywie co najmniej 50-70 lat" - uważa naukowiec.

O tym, że polski klimat zmieni się z pewnością, świadczą jednak, zdaniem profesora, coraz gwałtowniejsze i coraz dłużej utrzymujące się w Polsce opady - skutkujące często zagrożeniem powodziowym, a także fale upałów i "trąby powietrzne, które nabierają takiej siły, że można klasyfikować je jako słabe tornada".

Do najszybciej zauważalnych zmian, których można spodziewać się w Polsce w najbliższych latach, klimatolog zalicza pojawiające się w okresie od czerwca do początku września coraz bardziej gwałtowne i długotrwałe ulewy oraz coraz liczniejsze huragany w miesiącach zimowych.

Jednym z podstawowych czynników sprzyjających obfitym opadom jest nadmiar dwutlenku węgla w atmosferze - tłumaczy profesor. "Dwutlenek węgla wpływa na podwyższanie się temperatury, a to z kolei na zmiany pogodowe" - wyjaśnia.

"Europa Środkowa ma wilgotne podłoże, w tym rejonie występuje dużo zieleni, z której następuje duże parowanie. Rosnąca temperatura - a przypomnijmy, że trwa podgrzewanie atmosfery przez CO2 i inne gazy cieplarniane - powoduje także podgrzewanie podłoża" - zwraca uwagę prof. Błażejczyk.

Proces następujący w wyniku tego podgrzewania można przyrównać do "gotowania na kuchni" - uważa profesor. "Kiedy na kuchni jest ciepły garnek, często widzimy, że powietrze unosi się do góry" - wyjaśnił obrazowo. Tłumacząc zjawisko w kontekście cyrkulacji powietrza w atmosferze, profesor przypomina, że unoszące się powietrze ulega na pewnej wysokości skropleniu, a przy dużym parowaniu pary wodnej jest sporo.

"Dodatkowo mamy coraz większe zapylenie powietrza. Różne pyły, drobinki, które unoszą się w powietrzu, stanowią +jądra+ - miejsca, wokół których para wodna skrapla się, tworząc kropelki wody. W pewnym momencie prądy w atmosferze nie są w stanie tego wszystkiego utrzymać. To musi spaść na ziemię - wyjaśnia profesor. - Unoszenie pyłów z powierzchni ziemi jest silniejsze latem niż zimą".

Z kolei zimowe huragany będą w Polsce skutkiem dużej różnicy temperatur, powodującej ogromne różnice ciśnienia, między Atlantykiem i kontynentem azjatyckim - tłumaczy naukowiec.

"Wychłodzony ląd i nagrzana powierzchnia Atlantyku generować będą powstawanie silnych ośrodków wyżowych i niżowych we wschodniej Europie. Im większa różnica ciśnienia, tym przepływy strumieni powietrza są silniejsze" - mówi klimatolog. Wyjaśnił, że efektem tego będzie powstawanie częstszych zjawisk typu huraganowego.

"Szacuje się, że ponad 50 proc. efektu zaburzającego termikę systemu atmosferycznego można przypisać działalności człowieka" - zwraca uwagę profesor. Chodzi m.in. o nadmierną emisję gazów cieplarnianych (np. dwutlenku węgla, freonów, metanu) oraz o zjawisko wycinania lasów, które pochłaniają dwutlenek węgla - tłumaczy klimatolog. Przypomniał, że CO2 jest także pochłaniany przez oceany, jednak obecnie "woda oceaniczna osiągnęła już prawie maksimum swojej możliwości wchłaniania dwutlenku węgla".

Wchodzimy w epokę, w której musimy podejmować próby powstrzymywania niebezpiecznych procesów, których sami jesteśmy źródłem - alarmuje prof. Błażejczyk. Jego zdaniem, Polacy powinni m.in. częściej rezygnować z jazdy samochodami, ponieważ spaliny zatruwają atmosferę; powinni ponadto dbać o ochronę roślinności.

Jeśli nie wycinamy lasów w Polsce, ale jesteśmy beneficjentami wycinania lasów w innych krajach, problem będzie dotyczył także nas, ponieważ klimat to "system naczyń połączonych" - mówi naukowiec.

PAP - Nauka w Polsce, Joanna Poros

bsz