Dr Agata Bareja-Starzyńska z Uniwersytetu Warszawskiego została uznana za jedną z najlepszych współczesnych mongolistek i odebrała Nagrodę im. Prezydenta Mongolii - poinformowała PAP Ambasada Mongolii w Warszawie.

ZA BADANIA NAD MONGOLSKIM BUDDYZMEM

Polkę uhonorowano za wysokie wyniki naukowe w zakresie badań nad mongolskim buddyzmem, językiem i literaturą oraz za popularyzowanie tej wiedzy poprzez publikacje. Nagroda została wręczona we wrześniu.

\"Okazuje się, że nie jest to tak, jak sądzono - mongolski buddyzm nie wymarł w latach 70. Jest jednym z filarów kultury mongolskiej\" - mówi Bareja-Starzyńska.

Jak wyjaśnia, pod koniec XX wieku mongolski buddyzm zaczął się intensywnie rozwijać w związku z tym, że Mongolia uzyskała demokratyczną konstytucję, gwarantującą swobody religijne.

MAGIA MONGOLSKICH KRAJOBRAZÓW

Pierwszy raz polska badaczka pojechała do Mongolii w 1982 roku, jako nastolatka. Odwiedziła ojca, który prowadził w tym kraju badania geologiczne.

\"Tamtejsze przepiękne krajobrazy tak mnie urzekły, że postanowiłam bliżej poznać ten kraj\" - opowiada. Do tej pory odwiedziła Mongolię dziesięć razy.

Cieszy się, że może pracować naukowo nad odbudową tożsamości kulturowej i narodowej Mongołów, a zwłaszcza nad odrodzeniem buddyzmu w Mongolii.

Bareja-Starzyńska (ur. 1964) kieruje Zakładem Turkologii i Ludów Azji Środkowej w Instytucie Orientalistycznym UW http://www.orient.uw.edu.pl/ Wykłada także na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Specjalizuje się w mongolistyce i tybetologii. Wypromowała na UW siedmioro magistrów mongolistyki.

Odbywała naukowe staże na Uniwersytecie w Oslo, Uniwersytecie w Bonn oraz Indiana University w Stanach Zjednoczonych.

Znajomość języka mongolskiego pogłębiała podczas stażu w Ułan Bator. W Oslo pracowała naukowo m.in. pod kierunkiem najwybitniejszego tybetologa na świecie - prof. Peera Kvaerne.

HISTORIA I JĘZYK MONGOLII I TYBETU

Bareja-Starzyńska jest autorką licznych publikacji na temat Mongolii i Tybetu, w których - m.in. w oparciu o stare kroniki - bada ich historię i dorobek kulturowy.

Publikuje w kraju i za granicą. Jedną z jej ostatnich prac jest \"Historia Mongolii. Historia Tybetu\" (\"Encyklopedia historyczna świata\", 2002 r.).

Inne prace naukowe to m.in. \"+Ciqula kereglegci+ - mongolski podręcznik buddyzmu z XVI wieku\" (przekład filologiczny z komentarzem) i \"Dzieje Tybetu według siedemnastowiecznej kroniki mongolskiej Saganga Secena +Erdeni-yin tobci+\".

Wspólnie z prof. Markiem Mejorem napisała książkę \"Klasyczny język tybetański\" (Wydawnictwo Akademickie Dialog, Warszawa 2002), a wspólnie z Hanną Havnevik z Uniwersytetu w Oslo jest autorką rozprawy na temat sytuacji buddyzmu w Mongolii po 1990 roku.

CHLUBNE TRADYCJE POLSKIEJ MONGOLISTYKI

Podstawą dla każdego mongolisty jest dobra znajomość języka mongolskiego, współczesnego i klasycznego - zaznacza Bareja-Starzyńska.

W Polsce studia mongolistyczne prowadzone są jedynie na UW. Obecnie aktywnych naukowo jest w kraju tylko kilkoro mongolistów, m.in. nestor warszawskiej mongolistyki - prof. Stanisław Kałużyński.

Pierwszym polskim mongolistą i jednym z pierwszych na świecie był Polak, Józef Kowalewski (1801-1878).

Związany ze środowiskiem Filomatów i Filaretów, został za karę wywieziony do Kazania, gdzie nauczył się kilkunastu języków orientalnych i stał się wybitnym specjalistą w zakresie języka mongolskiego. Do Polski wrócił w 1862 r. i podjął pracę wykładowcy historii na UW.

Wybitnym polskim mongolistą-ałtaistą był Władysław Kotwicz. Żył przez długi czas w Rosji carskiej. Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości przyjechał do kraju i w roku 1923 utworzył studia ałtaistyczne na Uniwersytecie im. Jana Kazimierza we Lwowie.

ZA BADANIA I ICH POPULARYZACJĘ

Nagroda im. Prezydenta Mongolii przyznawana jest od dwóch lat. Honoruje się nią młodych naukowców (do 40 roku życia), którzy posiadają imponujący dorobek badawczy w zakresie języka, historii i kultury Mongolii, a dodatkowo swoją wiedzę popularyzują.

Bareja-Starzyńska jest drugą laureatką tej nagrody, po uhonorowanym wcześniej koreańskim archeologu.

PAP - Nauka w Polsce, Joanna Poros