Pierwszą w Europie licencję pozwalającą na klonowanie zarodków ludzkich w celach terapeutycznych uzyskali 11 sierpnia naukowcy brytyjscy - zespół z Brytyjczycy będą mogli ze sklonowanych zarodków ludzkich pozyskiwać komórki macierzyste. Celem badań nad komórkami macierzystymi jest z kolei rozwój terapii nieuleczalnych obecnie schorzeń - np. choroby Alzheimera, Parkinsona, cukrzycy.

W polskim środowisku wydanie licencji spotkało się ze zróżnicowanymi opiniami - zarówno pozytywnymi, jak i negatywnymi.

RELIGA: JEST JESZCZE ZA WCZEŚNIE

Jako \"zbyt wczesne\" ocenia wydanie licencji wybitny polski kardiochirurg prof. Zbigniew Religa.

\"Nadal jest na ten temat za mało wiedzy\" - mówi.

Jak jednak zaznacza, w przyszłości nadejdzie jednak taki moment, kiedy - \"mimo kontrowersji wokół tej sprawy\" - klonowanie terapeutyczne będzie dozwolone we wszystkich krajach. Obecnie jesteśmy dopiero na początku tej drogi.

\"Nie wiem, czy to już jest właściwy moment, by rozpocząć i mówić o tym, że dla celów terapeutycznych klonujemy zarodki ludzkie. Poczekajmy trochę, zróbmy trochę eksperymentów w laboratoriach\" - dodaje.

BARTNIK: TECHNIKA KLONOWANIA MAŁO WYDAJNA

Prof. Ewa Bartnik z Zakładu Genetyki Uniwersytetu Warszawskiego http://zguw.ibb.waw.pl/ uważa, że pierwsze prace w ramach licencji skupią się zapewne na poprawie wydajności techniki klonowania zarodków ludzkich, a dopiero później będzie można myśleć o terapii.

Bodźcem o wystąpienie o licencję mogło być, jak ocenia prof. Bartnik, osiągnięcie Koreańczyków, którzy w lutym tego roku jako pierwsi na świecie zdołali uzyskać komórki macierzyste z ludzkiego wczesnego zarodka.

\"Zarodek ten powstał przy wykorzystaniu technik przenoszenia jądra komórkowego\" - przypomina genetyk.

W jej ocenie, zastosowania terapeutyczne uzyskanych w drodze klonowania zarodków ludzkich komórek macierzystych to kwestia nie kilku, a kilkunastu lat.

SAFJAN: NALEŻY RESPEKTOWAĆ ZAKAZ KLONOWANIA

Jak przypomina prezes Trybunału Konstytucyjnego http://www.trybunal.gov.pl/ i specjalista w dziedzinie prawa medycznego prof. Marek Safjan, klonowanie zarodków ludzkich do celów tak terapeutycznych, jak i reprodukcyjnych jest zakazane przez Europejską Konwencję Biomedyczną http://conventions.coe.int/treaty/en/treaties/html/164.htm

Stronami tej konwencji jest ok. 20 państw-członków Rady Europy http://www.coe.int/ (Rada liczy w sumie 45 państw). Wielka Brytania nie ratyfikowała tego dokumentu.

\"Ja osobiście jestem zwolennikiem rozwiązań, które były przyjęte na szczeblu Rady Europy przez protokół do Europejskiej Konwencji Biomedycznej. Protokół, który bardzo jednoznacznie zawiera zakaz klonowania człowieka bez względu na cel\" - dodaje.

\"Tego rodzaju zjawisko, jak klonowanie zarodka może prowadzić w konsekwencji do rozpoczęcia ryzykownych i niebezpiecznych eksperymentów związanych z klonowaniem generalnie i ze zjawiskami, które nie są jeszcze do końca zbadane przez naukę\" - podkreśla.

Prawnik zwraca uwagę, że w Polsce istnieje absolutna próżnia prawna, jeśli chodzi o tworzenie zarodka poza organizmem kobiety.

\"Jesteśmy jedynym krajem europejskim, który nie ma nawet cienia regulacji prawnej, która by dotyczyła wprost kreacji zarodka\" - zaznacza.

ZAJĄCZEK: JESTEM PRZECIWNY!

Decyzję o przyznaniu licencji uznaje za \"nie do przyjęcia ze względów moralnych\" dr hab. Stanisław Zajączek z Zakładu Genetyki Pomorskiej Akademii Medycznej http://www.pam.szczecin.pl/ w Szczecinie. Podkreśla, że jest przeciwny klonowaniu ludzkich embrionów.

\"To zbyt wczesna decyzja. Jak historia medycyny uczy, badania, które prowadzono wbrew zasadom etyki nic nadzwyczajnego nie przyniosły\" - zwraca uwagę.

Dodaje, że to co jest merytorycznie uzasadnione, musi także zgadzać się z zasadami etyki.

Jak mówi, \"jeszcze nikt w sposób jednoznaczny nie udowodnił\", że zarodkowe komórki macierzyste mogą pomóc w rozwoju terapii nieuleczalnych obecnie schorzeń, np. choroby Alzheimera, Parkinsona, cukrzycy.

\"Więcej jest w tym wypadku chęci niż udowodnionych wyników. Klonowanie jest bardzo optymistycznie przedstawiane w mediach, ale o wiele gorzej wygląda to w praktyce. Jeszcze nikt nigdzie nie uzyskał idealnej genetycznie kopii żyjącego organizmu\" - mówi.

ODROBIŃSKA: LICENCJA TO DOBRA WIADOMOŚĆ!

Jako \"najlepszą od lat wiadomość związaną z medycyną\" określiła przyznanie licencji na badania nad komórkami zarodków wiceprzewodnicząca rady głównej Polskiego Towarzystwa Stwardnienia Rozsianego http://ptsr.idn.org.pl/ Izabella Odrobińska.

Według niej, osobie chorej na stwardnienie rozsiane, lub na inną chroniczną chorobę związaną z degeneracją niektórych organów jedynie terapia z użyciem komórek macierzystych daje nadzieję na wyzdrowienie.

\"Ludzie pytają w internecie, jakie są szanse na terapię komórkami macierzystymi. Możemy im tylko odpowiadać, że na razie naukowcy zastanawiają się, czy będą je badać\" - mówi Izabella Odrobińska.

Według niej, klonowanie zarodków w celach terapeutycznych i badania nad lekami, które można uzyskać tą drogą z komórek macierzystych powinny być prowadzone również w Polsce.

Wątpliwości natury etycznej, które powodują że do tej pory w Europie jedynie w Wielkiej Brytanii uczeni uzyskali licencję na takie badania, są - według niej - niezrozumiałe.

\"Jak można stawiać znak równości między dorosłą i ukształtowaną osobą, a zarodkiem? Jak można odmówić tysiącom ludzi, cierpiącym na różne schorzenia nadziei na powrót do zdrowia, podczas kiedy wiadomo, że istnieje teoretyczna możliwość?\" - pyta.

PAP - Nauka w Polsce

16 sierpnia 2004