Rejestracja jasnych zjawisk meteorowych i wyznaczanie miejsc potencjalnych spadków meteorytów to zadania Polskiej Sieci Bolidowej, która w połowie lipca rozpoczęła regularną działalność.

MIĘDZYPLANETARNY PYŁ

Każdego dnia w naszą atmosferę wpada kilka milionów cząstek międzyplanetarnego pyłu.

Znaczna część z nich jest wielkości ziarenka piasku i spala się na wysokości około 80-100 km, tworząc piękne zjawiska \"spadających gwiazd\".

Tylko nieliczne z nich - o masie od kilku kilogramów w górę - mogą dać zjawiska bolidów o jasności porównywalnej z Księżycem w pełni.

Tylko one mogą też dotrzeć do powierzchni Ziemi w postaci meteorytów.

NIE TRAĆMY CENNEGO MATERIAŁU

Taka materia z Kosmosu jest nieocenionym źródłem informacji o początkach Układu Słonecznego.

Problem w tym, że większość jasnych zjawisk umyka naszej uwadze, przez co tracimy wartościowy naukowo materiał.

Na naszą niekorzyść działa też czas.

Większość meteorytów należy bowiem do klasy kamiennych. Dość szybko pod wpływem erozji upodabniają się one do zwykłych kamieni.

MIĘDZYNARODOWA SIEĆ

W latach 50. XX wieku na terenie ówczesnej Czechosłowacji rozpoczęła swoją działalność sieć fotograficzna, której celem była rejestracja jasnych zjawisk bolidowych i wyznaczanie miejsc potencjalnych spadków meteorytów.

W latach 70. sieć rozrosła się. Obecnie obejmuje kraje takie jak Czechy, Niemcy, Słowacja, Holandia, Belgia i Austria.

Brak takiej sieci na terytorium naszego kraju powodował, że rocznie przegapiało się około 150 jasnych bolidów, mogących w sumie dać około 1-2 potencjalnych spadków meteorytów.

NARESZCIE W POLSCE

By nie tracić cennego materiału badawczego, Pracownia Komet i Meteorów http://www.pkim.prv.pl/ (PKiM) przy współudziale Centrum Astronomicznego im. Mikołaja Kopernika PAN http://www.camk.edu.pl/ (CAMK) w Warszawie i Obserwatorium Astronomicznego Uniwersytetu Warszawskiego http://www.astrouw.edu.pl (OAUW) uruchomiła w połowie lipca regularne obserwacje w ramach Polskiej Sieci Bolidowej (PSB).

Do sieci należy obecnie kilka stacji rozmieszczonych w miejscowościach takich jak Ostrowik, Złotokłos i Nowy Dwór Mazowiecki (Mazowieckie), Poznań, Kraków oraz Żabików (Lubelskie). W planach jest uruchomienie stacji w Lublinie i Zielonej Górze.

NIC NIE UMKNIE UWADZE

\"Zdecydowaliśmy się na użycie dobrej klasy kamer przemysłowych, wyposażonych w szerokokątne i światłosilne obiektywy\" - wyjaśnia Kamil Złoczewski, prezes PKiM.

Jak mówi, cztery do pięciu takich kamer umieszczonych w jednej stacji jest w stanie pokryć obserwacjami całe niebo.

\"Dzięki temu żadne zjawisko - o jasności porównywalnej z najjaśniejszymi gwiazdami na niebie, lub jaśniejsze - nie powinno umknąć naszej uwadze\" - podkreśla.

DROGI SPRZĘT

Jak zaznacza Piotr Kędzierski - wiceprezes i szef sekcji fotograficznej PKiM, taki sprzęt nie jest tani.

Dlatego w dwóch stacjach zdecydowano się na użycie nie kamer, lecz znacznie tańszych i prostszych aparatów fotograficznych w postaci lustrzanek małoobrazkowych.

\"Na razie jesteśmy w stanie pracować w oparciu o 6-8 stacji\" - mówi Złoczewski.

Na tyle bowiem starczyło środków z Komitetu Badań Naukowych http://www.kbn.gov.pl i od głównego sponsora projektu - firmy Siemens Building Technologies http://www.sbt.siemens.com/

W miarę zdobywania nowych nakładów finansowych, sieć będzie się jednak stale rozrastać.

\"Docelowo obejmie ona 20-30 miejsc rozłożonych równomiernie na terenie naszego kraju\" - zapowiada.

***

Autor artykułu jest pracownikiem Centrum Astronomicznego PAN w Warszawie i jednym z uczestników projektu.

* Nauka w Polsce - Arkadiusz Olech *

5 sierpnia 2004