Dzisiaj kieruje Zakładem Arabistyki i Islamistyki na Uniwersytecie Warszawskim. Jest autorem m.in. "Słownika polsko-arabskiego" i książek "Arabowie", "Kultura i sztuka islamu".

"W księgarni radzieckiej kupiłem gramatykę języka japońskiego i słownik, a potem jeszcze podręcznik i zacząłem się uczyć" - wspomina. Japońskiego jednak nie zdążył się nauczyć, a kiedy nadszedł czas wybrania studiów, zdecydował się jednak na arabistykę.

W trakcie studiów, jak mówi, nie miał wiele do roboty. "Arabistyką zajmowałem się mało. Ale po studiach przyjęto mnie do pracy na uniwersytecie i tak już zostało" - mówi.

Prawdziwa pasja narodziła się później. "Pojechałem do Kairu. Zafascynowali mnie ludzie i wspaniały klimat. Słońce, słońce! Wtedy też stałem się szalonym bibliofilem. Czytanie po arabsku stało się moją pasją" - wspomina.

Językoznawcą, jak zaznacza, był do doktoratu. "Potem zainteresowałem się kulturą klasycznego islamu, a po habilitacji studenci wciągnęli mnie w problemy polityczne świata muzułmańskiego. Chwilę później zrobili to zresztą dziennikarze. Teraz rozmyślam, czym by tu nowym się zainteresować".

Za swoją fascynację światem arabskim profesor często płaci przykrą cenę. "Boli mnie, gdy ludzie wykształceni, reprezentujący polską naukę i kulturę, wykazują nie tylko niechęć do islamu, a wręcz agresję. Jeszcze bardziej boli, kiedy bliscy mi ludzie kojarzą mnie negatywnie z islamem i mówią, że mnie nie lubią, bo się nim zajmuję. Czuję się doprawdy bezsilny".

Według Daneckiego, stan wiedzy Polaków na temat kręgu kultury islamskiej pozostawia nadal wiele do życzenia. Jest wypaczony przez stereotypy na temat muzułmanów. "Negatywne wyobrażenia o wyznawcach islamu każą nam tamto środowisko traktować nieufnie, odrzucać, wręcz potępiać" - mówi profesor.

Ubolewa, że w Polsce funkcjonuje stereotyp, iż muzułmanin jest prymitywny, dziki, ogarnięty żądzą mordowania reprezentantów innych wyznań. Wyznawcom islamu zarzuca się skłonność do terroryzmu, fundamentalizm, wrogość w stosunku do Zachodu.

"Tymczasem nietolerancję względem innych cywilizacji na taką skalę wykazują wyłącznie fundamentaliści islamscy, a nie większość arabskiego społeczeństwa" - podkreśla profesor.

Jego zdaniem, postrzegając muzułmanów w taki sposób stajemy się w jeszcze większym stopniu fundamentalistami niż muzułmańscy terroryści. "Nakładamy nasze wzorce na tamten świat i myślimy: skoro to nie pasuje, oni muszą być gorsi. To wszystko wskazuje na naszą zaściankowość" - mówi.

Zwraca uwagę, że Polacy podróżujący do krajów arabskich zapominają często o podstawowej sprawie: że należy w miły sposób traktować tamtych ludzi.

"Często bywa tak, że przyjmujemy postawę +lepszego wuja+, który z góry patrzy na miejscowych. To jest natychmiast wyczuwane i nieakceptowane. Uznaje się nas wówczas za prymitywów".

Danecki, specjalista w zakresie problemów współczesnego i klasycznego świata islamu, ze szczególnym uwzględnieniem świata arabskiego, od lat stara się walczyć z uprzedzeniami Polaków. I choć jest to walka dość trudna, odnosi sukcesy.

"Moje największe osiągnięcie naukowe to uporządkowanie w Polsce wiedzy o języku arabskim, islamie i Arabach" - mówi.

Jest autorem pierwszej obszernej gramatyki języka arabskiego, słownika arabsko-polskiego (wspólnie z Jolantą Kozłowską), podręcznika dialektologii arabskiej (jednego z trzech na świecie) oraz monografii o arabszczyźnie klasycznej i współczesnej.

Napisał obszerne omówienie islamu, ceramowską monografię o Arabach, a także ponad sto artykułów naukowych w czasopismach polskich i zagranicznych, dotyczących zagadnień języka arabskiego, kultury islamu i świata arabskiego.

Jest prawdziwym poliglotą. Oprócz znajomości języka arabskiego i jego dialektów oraz, w stopniu podstawowym, kilku języków orientalnych (m.in. perskiego, tureckiego, urdu i hebrajskiego), włada najważniejszymi językami europejskimi - angielskim, niemieckim, francuskim, rosyjskim, hiszpańskim, włoskim, szwedzkim i fińskim.

Dzięki znajomości tylu języków jest tłumaczem literatury pięknej i specjalistycznej z arabskiego, niemieckiego (E. Canetti), angielskiego (B. Lewis), francuskiego i hiszpańskiego. Od 1969 roku był wielokrotnie tłumaczem symultanicznym podczas pobytu arabskich delegacji państwowych w Polsce.

Urodził się w 1946 roku w Katowicach. W latach 1964-1969, jako jeden z pierwszych studentów Zakładu Arabistyki Uniwersytetu Warszawskiego, studiował arabistykę i islamistykę. Pracę magisterską z językoznawstwa arabskiego pisał pod kierunkiem prof. Józefa Bielawskiego, legendy polskiej arabistyki i międzynarodowego autorytetu w zakresie studiów islamskich.

W 1971 roku odbył studia arabistyczne na Uniwersytecie Kairskim i Uniwersytecie Al-Azhar. Dzięki temu miał okazję z bliska poznawać kulturę arabską, obyczajowość wyznawców islamu.

W 1976 roku w Warszawie obronił pracę doktorską z zakresu historii językoznawstwa arabskiego u prof. Bielawskiego. W 1982 roku uzyskał habilitację z zakresu klasycznej kultury arabskiej i muzułmańskiej, a w roku 1989 otrzymał tytuł profesora.

Jako arabista jest znany na arenie międzynarodowej. Od 1986 roku współpracuje z arabistami niemieckimi z uniwersytetów w Tybindze, Bonn, Hamburgu, Heidelbergu, Bambergu, i Erlangen, wykładając na tych uczelniach. Od roku 1991 prowadzi dodatkowo współpracę z religioznawcami amerykańskimi z University of Vermont w Burlington.

Wykształcił znakomitych uczniów - ponad 60 magistrów oraz 10 doktorów arabistyki i hebraistyki. Jeden z uczniów Daneckiego, prof. Marek Dziekan, jest obecnie profesorem zwyczajnym Uniwersytetu Łódzkiego i jednym z najwybitniejszych polskich arabistów.

Jego hobby to, jak sam mówi, rozmowy z przyjaciółmi, jazda na rowerze oraz spacery, najchętniej górskie.

PAP - Nauka w Polsce - Joanna Poros

6 lipca 2004