<strong>20-22 lipca 1948 r. we Wrocławiu obradował I Założycielski Zjazd Związku Młodzieży Polskiej (ZMP).</strong> Miał on na celu przymusowe zjednoczenie organizacji młodzieżowych i ideologiczne podporządkowanie ich partii komunistycznej. Członków związku wyróżniał na imprezach masowych ich strój - zielona koszula z czerwonym krawatem.
Kilka miesięcy później zaczęto akcję likwidowania istniejących organizacji młodzieżowych, podporządkowując je ZMP lub wręcz wcielając ich członków do ZMP. Niekiedy wcielona organizacja, jak np. ZHP, zostawała autonomiczną sekcją ZMP.
Dr Marek Wierzbicki, autor monografii o ZMP "Związek Młodzieży Polskiej i jego członkowie", charakteryzując organizację stwierdził, że jako jedna z instytucji państwa komunistycznego okresu stalinowskiego była ona jego narzędziem. "ZMP był używany przez władze komunistyczne po pierwsze do indoktrynacji młodego pokolenia, w celu zaszczepienia mu ideałów komunizmu. Po drugie był wykorzystywany do przeprowadzania zmian społeczno- gospodarczych w Polsce, zmiany ustroju na komunistyczny, a nawet zmiany świadomości obywateli polskich" - podkreślił dr Wierzbicki.
Jak zaznaczył, ZMP był wykorzystywany przez władze komunistyczne także do zaszczepiania wzorców sowieckich i do sowietyzacji Polski według wytycznych stalinowskich. Był wzorowany na Komsomole, czyli komunistycznym związku młodzieży, a delegacje Zarządu Głównego ZMP jeździły na konsultacje do Moskwy, skąd przywoziły gotowe instrukcje na temat organizacji związku. "A więc jego rola, mówiąc jak najbardziej ogólnie, była negatywna w polskiej historii" - ocenił historyk.
"Z drugiej strony ZMP był nie tylko organizacją polityczną, a w pewnym sensie również społeczną, czyli taką, która niejednokrotnie pomagała młodemu pokoleniu w uzyskaniu awansu społecznego, zwłaszcza najbiedniejszym warstwom młodzieży wiejskiej, młodzieży robotniczej i w tej mierze ZMP odegrał pozytywną rolę. Organizacja brała również udział w realizacji wielkich inwestycji Planu Sześcioletniego i chociaż zakończył się on niepowodzeniem, to jednak ZMP wniosła wkład w budowę nowych fabryk, dróg, elektryfikację wsi czy walkę z analfabetyzmem i jest to wkład pozytywny" - uznał dr Wierzbicki.
Jak dodał historyk, nabór do ZMP odbywał się najczęściej przez nakłanianie do wstępowania z użyciem presji administracyjnej. Na skutek takich działań prawie 90 proc. członków nie utożsamiało się z celami ideowymi i programowymi związku. Taka forma naboru zapewniała jednak szybkie zwiększanie liczebności. W 1948 roku związek liczył ok. 500 tys. osób, w 1949 roku - 1 mln, w 1953 roku - 1,6 mln, a w roku 1955 - już 2 mln. ZMP wydawał własne gazety, do których należał "Sztandar Młodych", "Pokolenie", "Nowa Wieś", "Po prostu", "Świat Młodych" i "Dookoła Świata".
Po śmierci Stalina zaczął się rozpad Związku Młodzieży Polskiej.
Związek oficjalnie rozwiązano w styczniu 1957 roku, a w jego miejsce powstało kilka organizacji młodzieżowych - Związek Harcerstwa Polskiego, Związek Młodzieży Socjalistycznej i Związek Młodzieży Wiejskiej.
Ekipa Gomułki nie była zadowolone z upadku ZMP, jednak trudna sytuacja polityczna zmusiła ją do zaakceptowania ograniczonego pluralizmu wśród organizacji młodzieżowych, jaki wówczas powstał. AKN
PAP - Nauka w Polsce
bsz
Fundacja PAP zezwala na bezpłatny przedruk artykułów z Serwisu Nauka w Polsce pod warunkiem mailowego poinformowania nas raz w miesiącu o fakcie korzystania z serwisu oraz podania źródła artykułu. W portalach i serwisach internetowych prosimy o zamieszczenie podlinkowanego adresu: Źródło: naukawpolsce.pl, a w czasopismach adnotacji: Źródło: Serwis Nauka w Polsce - naukawpolsce.pl. Powyższe zezwolenie nie dotyczy: informacji z kategorii "Świat" oraz wszelkich fotografii i materiałów wideo.
